Šta je ablacija retine (odlubljivanje mrežnjače)?
Ablacija retine (odlubljivanje mrežnjače) je bolest oka nastala zbog razdvajanja dva sloja mrežnjače.
Mrežnjača ima deset slojeva i kod ovog poremećaja od prvog sloja se odigne ostalih devet. U prostor između ta dva sloja se nakon odizanja skuplja tečnost.
Ablacija retine može biti povezana s urođenim malformacijama, metaboličkim poremećajima, traumama (uključujući prethodne hirurške intervencije na oku), bolestima krvnih sudova, velikom kratkovidošću, bolestima staklastog tela, ili degeneracijom. Uzroci nastanka ablacije retine mogu biti i tumori oka, kao i zapaljenja. Uzrok nastanka ablacije retine može biti dijabetična retinopatija (komplikacija šećerne bolesti), anemija srpastih ćelija, uznapredovala retinopatija nedonoščadi ipovreda oka..
Od tri tipa ablacije retine, najčešći je oblik tokom kog dolazi do pucanje sloja mrežnjače. Očna vodica ulazi na mestu pukotine i nastaje odlubljivanje mrežnjače.
Rizični faktori za nastanak ablacije retine su kratkovidost, afakija (nedostatak sočiva u oku), pseudofakija (veštačko sočivo u oku nakon operacije katarakte), trauma…
Iako ne postoje istraživanja kojima se procenjivao rizik za ablaciju retine prilikom bavljenja kontaktnim sportovima, poznato je da su određeni sportovi kao boks i bungee jumping povezani s povećanim rizikom od ove bolesti.
Procenjuje se da 15% osoba sa ablacijom retine na jednom oku, kasnije razvije bolest i na drugom oku. Rizik obostrane bolesti je povećan (25-30%) kod osoba koje su imale obostranu operaciju očne katarakte.
Statistički podaci pokazuju da je od svih pacijenata otprilike, 40-50% svih bolesnika su kratkovidi, 30-40% ih se podvrglo operaciji katarakte, a 10-20% ih je doživelo direktnu očnu povredu. Traumatske ablacije su češće kod mlađih osoba. Ablacije retine se u ukupnom broju jednako pojavljuje kod muškaraca i žena. Do 40 godina, muškarci češće pate od ovog stanja (60:40) zbog češće izloženosti traumama. Sa starenjem se učestalost povećava; bolest se obično javlja u dobi 40-70 godina.
Koji su simptomi i znaci ablacije retine?
Glavni simptomi početka ablacije su
- prašinasta zamućenja ispred oka i svetlucave tačkice (fotopsija)
- kod mnogih bolesnika se kao prvi simptom javlja nagli i ubrzani gubitak vida i defekt vidnog polja u obliku zavese
- bolesnici se često žale da predmete vide iskrivljeno i talasasto (metamorfopsija)
- mogu se pojaviti manji, ili veći konci, ili mušice koji lebde u vidnom polju
Kako se postavlja dijagnoza ablacije retine?
Važne su informacije o prethodnim bolestima kao što su uveitis, krvarenje u staklastom telu, slabovidost, glaukom i dijabetična retinopatija.
Važno je navesti bolesti oka koje imaju članovi porodice. Određena stanja i očne bolesti povećavaju sklonost za ablaciju retine kod potomaka.
Nakon razgovora, sledi pregled tokom kog lekar proverava vid, vidno polje, traži na oku eventualne znakove traume, proverava reakciju zenice na svetlost, obavlja pregled oka biomikroskopom, proverava očni pritisak (u bolesnom oku je pritisak često manji 4-5 mmHg), pregleda očno dno oftalmoskopom.
Snimanja poput rendgenskog snimanja, kompjuterske tomografije (skener) ili nuklearne magnetne rezonance (NMR) nisu potrebna za dijagnozu, ali su potrebni ako se sumnja na strana tela u oku, ili tumore.
Nekada, i snimanje ultrazvukom može da pomogne.
Kako se ablacija retine leči?
Lečenje je hirurško, a svrha mu je zatvaranje pukotine mrežnjače.
Hirurškim putem, postavljanjem silikonskog lepka, laserom, ili smrzavanjem slepljuju se odvojeni delovi mrežnjače. Prilikom postojanja zapaljenja potrebni su odgovarajući lekovi.
Suvremene dijagnostičke metode omogućavaju ranu dijagnostiku promena koje vode ka ablaciji retine, pa je moguće preduzeti preventivne mere: fotokoagulacija i krioaplikacija laserom kako bi se sprečio nastanak ablacije.
Gubitak vida najteža je komplikacija. Suženje vidnog polja i slaba percepcija svetla takođe se mogu pojaviti.
Prognoza zavisi od vremena, tipa i od toga da li je zahvaćena makula mrežnjače (mesto na kojem izlazi optički nerv).
Što je makula više zahvaćena i što je duže vreme dok mrežnjača stoji odlepljena, prognoza je lošija.
