Ishemijski moždani udar (IMU)
Ishemijski moždani udar (IMU) označava naglo nastalu, nekonvulzivnu epizodu fokalnog neurološkog deficita uzrokovanu nedostatkom ili potpunim prekidom krvnog priliva u određeni region mozga.
Moždani udar je treći vodeći uzrok smrti u svetu i jedan od najčešćih uzroka neurološkog invaliditeta. Ishemijski moždani udar čini oko 70% svih moždanih udara i njegova incidenca iznosi oko 150 do 250 obolelih na 100000 stanovnika.
Prema etiopatogenetskom mehanizmu razlikuju se trombotični, embolijski, laku- narni i hemodinamski ishemijski moždani udar.
Trombotičan moždani udar
Ovaj tip ishemijskog moždanog udara nastaje zbog tromboze in situ najčešće na mestu aterosklerotskog plaka ili u prisustvu hiperkoagulabilnog stanja. Postojeći plak ili druga promena na endotelu (npr. disekcija arterijskog zida, vaskulitis, displastične promene i dr.) obično samo sužavaju lumen krvnog suda, a kompletna okluzija se odigrava formiranjem tromba na tom mestu čije stvaranje favo- rizuju endotelno oštećenje, turbulencija krvi i lokalni ili opšti poremećaji koagulacije krvi.
Embolijski moždani udar
Ova vrsta ishemijskog moždanog udara nastaje okluzijom krvnog suda embolij- skim materijalom od trombotične mase lo- kalizovane u levim srčanim šupljinama, u dubokim venskim sistemima i desnim srčanim šupljinama kada postoji intra- kradijalni šant, kao i iz ulcerisanog atero- matoznog plaka na proksimalnim krvnim sudovima ili distalnih delova tromba koji proksimalno sužavaju krvni sud. Rede, embolus može biti sačinjen od tumorskog tkiva, masti, vazduha, amnionske teč- nosti i dr.
Lakunarni infarkti
Lakunarni infarkti nastaju okluzijom penetratnih grana velikih krvnih sudova i predstavljaju male infarktne šupljine (la- kune) veličine od 3 mm do 1,5 cm u dubokim subkortikalnim delovima mozga i moždanog stabla.
Hemodinamski infarkti
Ova vrsta infarkta nastaje u uslovima globalne cerebralne hipoperfuzije uz često istovremeno prisutnu ipsilateralnu stenozu ili okluziju proksimalne arterije, a javlja se kod ortostatske hipotenzije, kardijalne aritmije, srčanih infarkta, teške kardiomiopatije, operativnih intervencija,
Klinička slika
Kliničke manifestacije ishemijskog moždanog udara zavise od etiopatogenetskog mehanizma, vremena trajanja i zahvaćene vaskularne teritorije. Klinička prezentacija i diferencijalna dijagnoza pojedinih oblika ishemijskog moždanog udara data je na Tabeli II.
U odnosu na vreme trajanja i održavanja neurološkog deficita razlikuje se nekoliko podtipova ishemijskog moždanog udara.
