MULTIPLA SKLEROZA, dijagnoza, dijagnostika, lečenje, terapija

Multipla skleroza (MS) je hronično inflamatorno oboljenje CNS-a koje se karakteriše brojnim izolovanim područjima u mozgu u kojima se nalaze zapaljenske promene udružene sa žarištima demijelinizacije (plakovima) i gliozom. Multipla skleroza se obično pojavljuje između 20. i 40. godine života i češća je kod žena nego kod muškaraca. U svetu ima 2,5 miliona ljudi koji boluju od ove bolesti. Uzrok nastanka simptoma multiple skle­roze jeste destrukcija mijelinske opne oko nervnih vlakana, što dovodi do prekida u prenosu nervnih signala, tako da nastaju različite neurološke smetnje.

Ukoliko se demijelinizacija odigra na nervnoj mreži koja prenosi poruke između mišića i mozga, tada mogu nastati problemi sa pokretljivošću. Ako se proces demijelinizacije dešava na nervima koji prenose senzorne informacije ka mozgu, multipla skleroza može prozrokovati probleme sa senzornim funk­cijama, kao što je vid. Tačan uzrok nastanka bolesti nije poznat savremenoj medicini, mada se pretpostavlja da genetski faktori imaju važnu ulogu u nastajanju multiple skleroze. Takođe, jedan od mogućih uzročnika jeste i pad imunog sistema u kombinaciji sa nekim infektivnim agensom.

Smatra se da prema varijaciji kliničkih simptoma postoji oko 2000 različitih formi multiple skleroze. Ipak, moguće je izdvojiti određen broj simptoma koji je vrlo karakterističan za većinu bolesnika, a to su: slabost, zamor, ukočenost, spazam mišića, drhtanje, vertigo, depresija, retrobulbarni neuritis ili drugi problemi sa vidom, otežana defekacija, problemi sa bešikom, pad libida, depresija, kognitivni poremećaji (pažnja, pamćenje, prosuđivanje). U odmakloj fazi bolesti moguća je kompletna paraliza, od­nosno vezanost za kolica.

Tok bolesti je nepredvidiv i sastavljen je od faza remisija i egzacerba- cija. U početku faze smirivanja mogu trajati godinama, čak i više od 10 godina. Prema toku bolesti, multiple skleroza se deli u tri forme:

•  remitentna multipla skleroza,
•  sekundarno progresivna multipla skleroza,
•  primarno progresivna multipla skleroza.

Za dijagnozu multiple skleroze potrebno je, tradicionalno, dokazati progresiju bolesti u vremenu i prostoru – širenje simptoma i pogoršanje tokom vremena. Dijagnoza se potvrđuje na osnovu lumbalne punkcije i nalaza oligoklonalnih traka elektorforezom likvora, nalaza ostrva demijeli- nizacije izvođenjem MR snimanja endokranijuma, kao i merenjem evoci­ranih potencijala.

Cilj terapije jeste otklanjanje simptoma i poboljšanje prevencija inva­liditeta. Često se u terapiji koriste kortikosteroidi (metilprednizolon), u ta­kozvanim pulsnim dozama i do 1 .OOOmg dnevno infuzijom. Kod pacijenata koji nisu vezani za kolica, primenjuje se terapija beta-interferonom koja smanjuje učestalost recidiva. Fizička aktivnost i vežbe od neprocenjive su važnosti za jačanje oslabljene muskulaturu i poboljšanje koordinacije.