Povrede oka vidljivom svetlošću (fototrauma oka)

Vidljivom delu spektra koje retina može da percipira pripada svetlost talasne dužine od 3870 do 7230 angstrema. U normalnim prilikama svetlost ovih talasnih dužina nije štetna za oko. Međutim, ako se ova svetlost fokusira na retinu, odnosno žutu mrlju, onda prilikom njene apsorpcije predelu pigmentnog sloja retine dolazi do oslobađanja toplotne energije koja deluje štetno na okolna tkiva.

Do pojave fototrauma dolazi prilikom direktnog gledanja u sunce (retinitis solaris) a zatim pri upotrebi svetlosti iz ksenonske lampe i lasera.

Fototrauma izazvana sunčevom svetlošću nastaje najčešće u toku pomračenja sunca, kada radoznali posmatrači gledaju u sunce bez ikakve zaštite očiju. Svetlost se tada fokusira na predeo žute mrlje (macula lutea) i biva apsorbovana od strane pigmentnog epitela. Tu se svetlosna energija pretvara u toplotnu, čiji intenzitet zavisi od dužine gledanja u sunce. Neposredno posle toga pojavljuju se subjektivne i objektivne promene.

Kako se manifestuje povreda oka sunčevim i drugim zračenjem?

Objektivno dolazi prvo do pojave edema u predelu žute mrlje. Posle nekoliko dana ovaj edem se povlači a u makuli zaostaje ožiljak koji pokazuje nepravilnu pigmentaciju i sitne žućkaste subatrofične promene.

Intenzitet ovih promena zavisi od dužine ekspozicije, odnosno od dužine posmatranja u sunce.

Subjektivne promene zavise od organskih promena u makuli. U fazi edema dolazi do viđenja iskrivljenih likova (metamorfopsia) i do pada vida u centralnom delu vidnog polja. Sa povlačenjem edema stanje može da se popravi.

Međutim, u težini slučajevima može da ostane definitivno oštećenje centralnog vida sa pojavom centralnog skotoma.

Kako se leče fototraume?

Lečenje je bez velikog efekta i svi pokušaji sa vazodilatatorima, vitaminima B kompleksa i drugo, ostaju bez uspeha.

Iz tog razloga je posebno važna profilaksa pri posmatranju pomračenja sunca kroz zatamnjene naočare 50 do 70%, nagaravljeno staklo ili kroz stari rendgenski film.

Fototraume izazvane ksenonskom lampom i različitim vrstama lasera predmet su interesovanja specijaliste oftalmologa.