Apgar skor (apgar score)
Zašto bebe dobijaju ocenu na rođenju?
Za brzu procenu kliničkog stanja bebe neposredno nakon rođenja širom sveta se najviše koristi sistem ocenjivanja koji je 1952. godine uvela Virdžinija Apgar. Ovim postupkom se sa 0,1 ili 2 ocenjuju sledećih 5 parametara: boja kože, disanje, srčana akcija, tonus (napetost) mišića i refleksni odgovor na nadražaj kateterom (plastičnom cevčicom) kojim se vrši aspiracija disajnih puteva po rođenju.
Šta pokazuje ocena bebe na rođenju?
Dobijeni zbir naziva se po autom APGAR SCORE (skor, indeks) i može iznositi od 0 do 10. Ocenjivanje se vrši nakon 1 i 5 minuta od rođenja, a u slučaju slabe vitalnosti deteta i nakon 10 ili 15 min. i po završetku reanimacije (oživljavanja). Ovaj indeks se pokazao vrlo praktičnim u brzoj proceni vitalnosti novorođenčeta, na osnovu koje lekar odlučuje o daljim postupcima vezanim za dete.
Bebe koje u petom minutu imaju 8-10 bodova smatraju se vitalnim, ne zahtevaju nikakvu posebnu intervenciju i smeštaju se uz majku ili na odeljenje za zdravu decu.
Novorođenčad sa 4-7 bodova označava se kao blago do umereno asfiktična (asfiksija je stanje nedovoljne snabdevenosti kiseonikom). Ona zahteva primenu kiseonika putem maske i obično u toku ove intervencije pravilno prodiše. Ponekad je potrebno neko vreme nastaviti primenu kiseonika preko haube. Ovu decu lekari pažljivo prate i, u slučaju odstupanja od normalnog kliničkog nalaza u prvim satima i danima života, primenjuju odgovarajuće dijagnostičke i terapijske postupke, nakon kojih ona obično budu sasvim dobro već pri izlasku iz porodilišta. Svaka, pa i blaga asfiksija na rođenju zahteva u prvim mesecima života pojačan nadzor u dečijem dispanzeru.
Bebe sa ocenom 0-3 imaju tešku asfiksiju i zahtevaju neodložnu reanimaciju upotrebom svih raspoloživih sredstava, pri čemu ponekad uopšte ne mogu da uspostave spontano disanje, te se ono vrši uz pomoć aparata respiratora. U svakom slučaju, ova novorođenčad se smešta u inkubatore sa dodatnim kiseonikom u jedinicu za intenzivnu negu neonatološkog odeljenja pri porodilištu ili se transportuje u odgovarajuću ustanovu i prvih dana se hrani isključivo preko vene. Iskusno medicinsko osoblje i pre isteka prvog minuta uočava tešku asfiksiju i započinje reanimaciju odmah, jer je svaki sekund dragocen za prognozu takvog deteta.
Od čega zavisi ocena bebe na rođenju?
Osim asfiksije, na sniženje Apgar indeksa mogu uticati i neka druga patološka stanja, kao što su: nezrelost deteta, porođajna trauma, davanje lekova majci (anestetici, depresivi), jače krvarenje majke u toku porođaja, infekcije, urođene anomalije (posebno mozga) i drugo. Kao što vidite, ovaj skor pokazuje samo stanje deteta, a ne pokazuje na uzroke tog stanja.
Da li slaba ocena na rođenju ukazuje na lošu prognozu deteta?
Occna vitalnosti nakon prvog minuta značajnija je za osobu koja izvodi reanimaciju. dok je procena nakon 5. i 10. minuta značajnija za novorođenče i njegov kasniji ishod.
Apgar skor je obično koristan za predviđanje krajnjeg ishoda samo ako je vrlo nizak (0 3), i to kroz duži period (preko 10 minuta) u terminske novorođenčadi. Deca sa vrlo niskim Apgar skorom spadaju u kategoriju visoko rizične i moraju se pratiti u razvojnom savetovalištu tokom dužeg vremenskog perioda.
