Šta je hiperestrogenizam (hyperestrogenismus)?
Hiperestrogenizam predstavlja prekomerne nivoe estrogena (ženskog polnog hormona koji luče jajnici) u organizmu. Povećani nivoi estrogena se mogu javiti kod oba pola, ali su češći kod osoba ženskog pola. Ukoliko se prekomerni nivoi estrogena nalze kod reproduktivno sposobnih žena, često se stanje naziva sindrom estrogene dominacije.
Sindrom estrogene dominacije se može javiti kod policističnih jajnika, prekomerne telesne težine, fibrocistične bolesti dojke, držanja strogih dijeta sa niskim nivoom vlakana u ishrani… Kod ovog sindroma postoji uporedo nizak nivo progesterone uz povećane nivoe estrogena.
Kod normalnih nivoa progesterona i povećanog nivoa estrogena, uzrok je najčešće unošenje lekova kojii sadrže estrogen, ili prisustvo estrogen sekretujućih tumora (tumori porekla Lajdigovih i sertolijevih ćelija, tumori nadbubrežnih žlezda, tumori porekla germinativnih ćelija, različiti tumori jajnika…). Svaka druga pacijentkinja sa hiperestrogenizmom je u menopauzi.
Kako se manifestuje hiperestrogenizam?
Najčešće dolazi do pojave simptoma i znakova poput
- moguća je pojava oligomenoreje (neredovni ciklusi)
- menstrualna krvarenja mogu biti izuzetno bolna sa jakim grčevima
- javljaju se anovulatorni ciklusi (ciklusi bez ovulacije)
- libido može biti smanjen
- koža postaje nešto suvlja
- kod muškaraca se može javiti impotencija
- kod oba pola može postojati sterilitet
- može doći do razvoja različitih tumorskih procesa i pojave nekih autoimunih oboljenja
- postoji mogućnost nastanka produženih menstrualnih krvarenja (metroragija)
- česte su promene raspoloženja (depresivnost, anksioznost, iritabilnost)
- javljaju se glavobolje
- moguć je dobitak u telesnoj težini, proredjivanje kose
Kako se postavlja dijagnoza hiperestrogenizma?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom u velikoj meri pomaže da se posumnja na ovo stanje.
Od laboratorijskih analiza potrebno je načiniti merenje nivoa estrogena i folikostimulirajućih i luteinizirajućih hormona u krvi.
Ultrazvučni pregled trbuha i testisa, skener (konpjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca se rutinski rade kod postojanja sumnje na tumorske procese.
Kako se leči hiperestrogenizam?
U lečenju hiperestrogenizma koji je nastao jatrogeno, usled delovanja lekova koji sadrže estrogen, dovoljno je ukidanje lekova i stanje se popravlja.
Kod postojanja tumora koji sekretuje estrogen, često je potrebno hirurško lečenje, a nekada dolazi u obzir radijaciona i hemioterapija u zavisnosti od prirode tumora.
Može se pokušati sa davanjem većih doza progesterona radi uspostavljanja normalnog menstrualnog ciklusa.
