Šta su divertikulumi jednjaka (diverticulum oesophagei)?
Divertikulum je izbočenje u vidu kese, ili džepa koje se nalazi na bilo kom delu digestivnog trakta. Može se opisati poput prsta na gumenoj rukavici.
Najčešće se nalaze na debelom crevu, odnosno na sigmoidnom kolonu, jer je na tom delu digestivne cevi najveći pritisak, a moguće su i multiple lokalizacije divertikuluma. Često se dešava da se divertikulumi nalaze i na gornjim digestivnim organima, odnosno na jednjaku i na želucu.
Prema mehanizmu nastanka divertikulumi jednjaka se mogu podeliti na pulzione i trakcione. Pulzioni divertikulumi nastaju zbog povećanja pritiska iznutra i širenja zida jednjaka. Trakcioni divertikulumi nastaju zbog povlačenja zida jednjaka put spolja od strane nekih priraslica (nakon zapaljenja, ili tumorskih procesa).
Nisu u potpunosti poznati statistički podaci o broju pacijenata sa divertikuluma jednjaka, jer većina ovih pacijenata ima nespecifičnu krvnu sliku, ili nema simptome. Ne postoji rasna i polna predilekcija za njihov nastanak.
Koji su simptomi i znaci divertikuluma jednjaka?
Mali divertikulumi jednjaka ne moraju da prouzrokuju nikakve simptome. Kod većih divertikuluma u kojima može da zapadne hrana i samim tim da dodje do razvoja zapaljenja usled raspadanja hrane mogu se javiti
- foetor ex ore (zadah iz usta na trulež, odnosno raspadnutu hranu)
- teškoće prilikom gutanja (disfagija), a moguća je i aspiracija sadržaja i pojava aspiracione pneumonije
- bol prilikom gutanja (odinofagija)
- pojačano lučenje pljuvačke
U slučaju zapaljenja (divertikulitis), može doći do pojave povišene telesne temperature, jakih bolova, infekcije, perforacije, medijastinitisa i sepse.
Kako se postavlja dijagnoza divertikuluma jednjaka?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom može da pomogne da se posumnja na ovo stanje.
Kontrastno snimanje gutanjem barijumskog kontrasta može da pomogne u postavljanju deijagnoze.
Ezofagoskopija sa gastroskopijom ( uvodjenje sonde sa kamerom i snimanje unutrašnjosti jednjaka, želuca i dvanaestopalačnog creva) je zlatni standard u postavljanju dijagnoze divertikuluma jednjaka.
Skener i magnetna rezonanca su rezervisani za komplikacije nelečene bolesti.
Analize krvi koje bi upućivale na ovo stanje ne postoje, osim nekih standardnih promena koje bi upućivale na eventualnu infekciju (divertikulitis).
Kako se leče divertikulumi jednjaka?
Lečenje je rezervisano samo za pacijente koji imaju simptome i smetnje. Kod većine pacijenata se savetuje higijensko-dijetetski režim ishrane u smislu izbegavanja obilnih obrok i začinjene i masne hrane.
Medikamentozno lečenje se sprovodi u slučaju razvijanja zapaljenjskog procesa (antibiotici i lekovi koji regulišu tonus muskulature).
Hirurško lečenje se sprovodi u slučaju teških komplikacija u vidu perforacije jednjaka.
