Ulceracija rožnjače (ulceratio corneae)

Ulceracija rožnjače (ulceratio corneae) ili ulkus rožnjače ogra­ničeni je defekt epitela, Bovvmanovog sloja i strome rožnjače do određene dubine. Pošto stroma i Bovvmanov sloj rožnjače nemaju sposobnost regeneracije, ulcerozni defekt reparira se proliferaci-jom vezivnog tkiva, što za posledicu ima smanjenje ili gubitak pro­vidnosti rožnjače na tom mestu. U toku reparacije defekta obično dolazi i do infekcije zbog čega su ivice i dno ulceracije infiltrovani zapaljenjskim ćelijama. Ulceracije rožnjače obično imaju progredi-jentni tok i mogu se širiti po površini iliprodirati u dubinu rož­njače.

Progresija i širenje ulceracije po površini rožnjače, završava se reparacijom defekta vezivnim tkivom i formiranjem ožiljnog zamućenja koje smanjuje providnost rožnjače. Pri oftalmološkom pregledu, tada se na mestu sanirane ulceracije uočava beličasto zamuće-nje različitog intenziteta. Koliko će na tom mestu biti smanjena providnost rožnjače zavi­si od dubine i gustine ožiljnog zamućenja (ne i od površine). Sasvim površno i nežno zamućenje jedva vidljivo golim okom označava

se kao oblačić (nubecula). Dublje i kompaktnije, ali još uvek provi­dno zamućenje, naziva se mrlja (macula), a potpuno neprovidno zamućenjebeličastog izgleda je leukom (leucoma) rožnjače.

Ukoliko se ulceracija rožnjače širi u dubinu, tada postoji mogu­ćnost da dođe do perforacije rožnjače, isticanja očne vodice iz oka i prolapsa unutrašnjih struktura (uglavnom dužice) kroz otvor perforacije. U jednom periodu pre perforacije rožnjače, čvrsta i otporna Descemetova membrana odoleva perforaciji formirajući mehurasto izbočenje na dnu ulceracije. Ovakva patološka prome-na u kliničkom toku ulceracije rožnjače označava se kao desceme-tokela [descemetocoella).

Ako je prilikom perforacije rožnjače došlo do prolapsa dužice, tada na tom mestu nastaje priraslica između rožnjače i dužice a takva patološka promena naziva se synechia anterior ili synechia iridqcornealis. Međutim, ako dođe do urastanja dužice u stvoreni ožiljak – leukom, onda se ta patološka promena označava kao adherentni leukom (leucoma adhaerens). Adherentni leukom može dovesti do sekundarnog povećanja intraokularnog pritiska (glau­coma secundarium) zbog blokade oticanja očne vodice prema uglu prednje očne komore povučenom dužicom. Ako zbog povećanog intraokularnog pritiska dođe do ispupčenja leukoma (ektazija) nastaje patološka promena poznata kao staf.hm rožnjače (staphy­loma corneae).

Redosled opisanih patoloških promena u evoluciji ulceracije (ulkusa) rožnjače, može se predstaviti sledećbm mnemotehni­čkom formulom:

■    Priraslica dužica + rožnjača – synechia anterior ili synechia iridocornealis.

■    Synechia anterior + leucoma corneae = leucoma corneae adhae­rens.

■    Leucoma corneae adhaerens + ectasia corneae = stafyloma cor­neae.

Faseta rožnjače (fasseta corneae) je epitelizirani defekt strome rožnjače koji nije u potpunosti popunjen (repariran) vezivnim tki­vom. Na tom mestu prednja površina rožnjače je nepravilna i nema svoju normalnu zakrivljenost, već je udubljena i lako zara-vnjena ali se ne boji fluoresceinom. Formiranje fasete na prednjoj površini rožnjače objašnjava se na taj način, što se reparatorni proces koji treba da popuni defekt strome odvija znatno sporije od regeneracije epitela rožnjače. U tom slučaju, dešava se, da se defekt pokrije epitelom pre nego što se u potpunosti reparira ožiljnim vezivnim tkivom.