Titranje očiju (nistagmus)
Nistagmus je ritmično bezvoljno kretanje oba oka, obično u istom smeru i jednakog intenziteta. (Jednostrani nistagmus sreće se isključivo kod duboke ambliopije jednog oka.). Prema vrsti pokreta razlikujemo penduhrni ili klatni, gde su obe faze jednake po amplitudi i trajanju, i ritmički ili trzajni gde je jedna faza spora i duža, a druga brža i kraća. Prema smeru brze faze određuje se smer nistagmusa. Po smeru, pokreti mogu biti horizontalni, vertikalni, rotatorni ili može postojati mešoviti nistagmus. Amplitude nistagmusa mogu biti velike (preko 15°), srednje (od 5° do 15°) i male (fini nistagmus, ispod 5°). Prema broju titraja u jedinici vremena (sec) ili prema frekvenciji, dele se na nistagmus sa visokom, srednjom i niskom frekvencijom.
U dijagnostici nistagmusa ispitujemo:
■ Položaj glave i očiju (u primarnom položaju i pri čitanju optotipova).
■ Elektronistagmogram (ENG).
■ Položaj glave na fotografijama iz detinjstva. Kompenzatorni položaj glave je takav da nistagmus tada skoro
nestaje, a vidna oštrina je najbolja. Obično se glava okreće u pravcu brze faze nistagmusa a oči u pravcu spore. Postoji 39 različitih klasifikacija nistagmusa. Značajna podela je na: fiziološki (I) i patološki (II) nistagmus.
I Fiziološki nistagmus može biti:
- Nistagmus krajnjeg položaja (brza faza nalazi se u smeru ekstremnog, krajnjeg položaja oka).
- Optokinetski nistagmus (npr. prilikom vožnje vozom, oči se kreću u smeru suprotnom od kretanja voza).
- Eksperimentalni nistagmus (pokretanje belo-crnog bubnja, Baranijeva stolica, draženje unutrašnjeg uva).
II Patološki nistagmus može biti senzorički i. motorički.
Senzorički, okularni ili pendularni nistagmus nastaje pri organskim oboljenjima oka, veoma rano u detinjstvu. Njegov uzrok je stvaranje nejasne slike na makuli (albinizam, kongenitalna katarakta, kongenitalni glaukom, traumatska katarakta, kongenitalna toksoplazmoza, distrofije rožnjače…). Smatra se da postoji poremećaj u aferentnom delu “feed back” mehanizma inervacije bulbomotora. Po obliku pendularni, vidna oštrina je snižena a
Motorički, idiopatski, kongenitalni ili irzajni nistagmus postoji na očima bez patoloških promena. Vidna oštrina je niža u položaju glave pravo put napred nego u kompenzatornom položaju. Glava se okreće u smeru brze faze, a oči u smeru spore jer tu postoji zona blokade nistagmusa, pa je vidna oštrina najbolja. Nistagmus je pojačava pri pokušaju fiksacije. Smatra se da postoji poremećaj u eferentnom delu feed back mehanizma za kontrolu konjugovane devijacije.
Motorički nistagmus leci se konzervativno (optičkim sredstvima i pomoću prizama) ili hirurški (kada se takozvana mirna zona nistagmusa premešta pravo put napred).
Latentni nistagmus je strabološki fenomen. Javlja se pri pokrivanju jednog oka a ne postoji kada su oba oka otvorena. Po obliku je ritmičan i nastaje kada postoji isključenje binokularnog vida, kada postoji razlika u jasnoći retinalnih slika ili kada postoji okulo-motorna neravnoteža.
Postoje nistagmoidni pokreti različite etiologije.
Kongenitalno slepo oko ima lutajuće, krupne i anarhične pokrete u svim pravcima.
