Dijabetes i bolesti oka

Mnoge osobe s dijabetesom imaju probleme s vidom. Smetnje vida češće se javljaju kod dugogodišnjih dijabetičara i kod onih pacijenata kod kojih je regulacija šećera u krvi neodgovarajuća.

Upravo iz tog razloga, veoma je važno da osobe sa dijabetesom ne zanemaruju nastale probleme sa vidom i da redovno odlaze na preglede kod oftalmologa.

Najčešće promene kod dijabetesa javljaju se na krvnim sudovima mrežnjače oka i na očnom sočivu.

Dijabetična retinopatija je najčešći poremećaj vida koji se razvija kod dijabetičara.

Nastaje kada zbog povećanih koncentracija glukoze u krvi dođe do oštećenja malih krvnih sudova u mrežnjači oka (retini). Bolest je progresivna i prolazi kroz nekoliko stadijuma

• Neproliferativna dijabetična retinopatija je najraniji stadijum bolesti kada  krvni sudovi postaju propustljiviji, pa krv izlazi u okolno tkivo – vidljiva su sitna, tačkasta krvarenja.U ovoj fazi bolesti, osobe ne moraju imati smetnje vida. Ako ih imaju, one su posledica makularnog edema (makula je tačka u centralnom delu mrežnjače odgovorna za oštar vid).Makularni edem je otok u području makule koji nastaje zbog curenja tečnosti i krvi iz krvnih sudova toga područja. Smetnje vida u ovom stadijumu bolesti odlikuju se u smanjenju oštrine vida, ili iskrivljenju slike. Moguća je poremećena percepcija boja.
• Proliferativna dijabetična retinopatija je uznapredovali stadijum bolesti javlja se zbog smanjenog dopremanja kiseonika u mrežnjaču. Kao posledica takvog stanja,krvni sudovi počinju abnormalno da rastu, kako bi se zadovoljila potreba za kiseonikom. Ovakvi, novi krvni sudovi, lošijeg su kvaliteta i lako pucaju. Može doći do krvarenja u staklasto telo oka (bistra želatinozna masa koja ispunjava očnu jabučicu ) što rezultuje zamagljenim vidom i bljeskanjem pred očima.

Kako bolest napreduje, sve je izražajnije abnormalno umnožavanje krvnih sudova i stvaranje ožiljaka koji se pružaju do mrežnjače i povlače je, a to može biti uzrok ablacije retine (odlubljivanje mrežnice) sa značajnim, naglim slabljenjem vida.

Sekundarni glaukom (povećanje očnog pritiska) komplikacija je koja se, kao i ablacija, javlja u špslednjem stadijumu dijabetične retinopatije. Ovde novonastali sudovi uzrokuju otežano oticanje očne vodice i povećanje pritiska. To vodi u atrofiju očnog živca i potpunom gubitku vida.

Primećeno je da se kod dijabetičara lakše i češće razvijaju i promene na očnom sočivu u smislu katarakte, ili očne mrene.

Koji su simptomi i znaci dijabetesnih promena na oku?

Na samom početku, bolest može biti bez jasnih simptoma, ali sa njenom progresijom javljaju se i znaci većeg, ili manjeg stepena oštećenja vida.

Već je ranije spomenuto da su smetnje češće kod pacijenata s neregulisanom šećernom bolešću i kod onih kod kojih dijabetes duže traje.

Simptomi koji se najčešće sreću su:

• zamagljen i nejasan vid
• iskrivljena slika
• prevelika osetljivost na jaku svetlost
• loša percepcija boja
• pojava «lebdećih» tačkica pred očima
  slepilo

Kako se postavlja dijagnoza dijabetesnih promena na oku?

Anamneza postojanja dijabetesa je od suštinske važnosti, a objejktivni oftalmološki pregled obuhvata ispitivanje oštrine vida (standardna i najjednostvnija metoda), pregled očnog dna (oftalmoskopija je metod kojim se gleda zadnji zid očne jabučice), prvenstveno mrežnjača i tonometrija (merenje očnog pritiska).

Ispitivanja kojima se prati napredovanje bolesti i donosi odluka o lečenju su fluoresceinska angiografija (FAG) – snimaju se krvni sudovi uspomoć posebne boje, optička koherentna tomografija (OCT) – metod laserskog slojevitog snimanja i ultrazvučno snimanje oka

Kako se leče dijabetesne promene na oku?

Najvažnije od svega je redovno praćenje nivoa šećera u krvi i održavanje u referentnim vrednostima.

Osim redovnih pregleda kod endokrinologa savetuju se i pregledi kod oftalmologa, barem jednom godišnje.

Dva glavna cilja lečenja su sprečavanje napredovanja bolesti i smanjivanje nastalih komplikacija bolesti.

Napredovanje bolesti može se usporiti sprečavanjem daljeg abnormalnog rasta krvnih sudova panretinalnom fotokoagulacijom (PRP) – metod kojim laserom uništavaju abnormalni krvni sudovi.

Lečenje komplikacija oobuhvata vitrektomija – hirurški postupak kod već nastalog krvarenja u staklasto telo kojim se odstranjuje krv, staklasto telo i ožiljno tkivo koje se hvata za mrežnjaču i lečenje ablacije retine