Epistaksa ( krvarenje iz nosa)
Epistaksa ili krvarenje iz nosa predstavlja jedno od najčešćih urgentnih stanja u kliničkoj patologiji nosa, jer su krvni sudovi nosa vrlo slabo zaštićeni od spoljašnjih faktora. Može se podeliti prema jačini na slabo i intenzivno krvarenje. Epistaksa slabog intenziteta se brzo zaustavlja čak i bez intervencije i lekova, a obilno i intenzivno krvarenje zahteva hitne intervenciju i čak i hospitalizaciju. Epistaksa se češće javlja u dečijem i starijem uzrastu i kod osoba sa hroničnim i alergijskim oboljenjima nosne sluznice.
Uzroci koji dovode do krvarenja iz nosa se dele na lokalne i generalizovane (opšte):
I Lokalni uzroci:
· Epistaksa nepoznatog uzroka (idiopatska): kada postoje anatomski poremećaji-devijacija septuma ili osetljiviji kapilarni krvni sudovi,
· Povrede kao posledica iziritirane sluznice suvim, vlažnim ili hladnim vazduhom, sve mehaničke povrede samopovređivanjem, udarcima, kijanjem i jatrogene povrede.
· Pokušaji vađenja stranog tela,
· Zapaljenja sluznice nosa: akutni, hronični i alergijski rinitisi,
· Tumori: benigni i maligni.
II Opšti uzroci:
· Bolesti kardiovaskularnog sistema: arterioskleroza, hipertenzija, Weber-Rendu-Oslerova bolest,
· Hronične bolesti jetre, bubrega i metabolizma ( Dijabetes ),
· Infektivne bolesti: influenza, morbilli, varicella, šarlah, difterija,
· Hematološke bolesti: hemofilije, anemije, trombocitopenije,
· Lekovi: vazodilatatori i antikoagulansi.
Koji su simptomi ?
Stanje pacijenta zavisi od intenziteta epistakse. Ukoliko se izgubi malo krvi, osoba je uplašena, orošala znojem, ali su svi vitalni znaci ( krvni pritisak i puls ) u normali. Ukoliko se gubi mnogo krvi, osoba je izrazito bleda, puls je ubrzan, krvni pritisak pada, a može da se razvije i akutni hemoragijski šok.
Kako se leči?
Terapija se sprovodi u zavisnosti od obilnosti i jačine krvarenja. Kod najlakših krvarenja dovoljno je duboko disati, nagnuti glavu ka dole i stavljati hladne obloge. Kod lakših krvarenja vrši se lokalna anestezija sa lokalnim anestetikom (5% pantocain) i vazokonstriktorom (adrenalin).
Ukoliko nakon deset minuta i ne prestaje krvarenje, radi se kauterizacija krvnog suda 10% trihlor sirćetnom kiselinom i prednja tamponada. Prednja tamponada može biti jednostrana ili obostrana, pacijent je u ležećem položaju, a koristi se štrajfna od gaze (1m dužine) nakvašena u fiziološkom rastvoru.
Vađenje gaze se vrši nakon 48 sati.Nakon zaustavljanja krvarenja obavezno se prepisuju antibiotici, zbog prevencije infekcije, analgetici(paracetamol, nikako aspirin), vitamini i mirovanje. Kod težih krvarenja radi se zadnja tamponada po Belloqueu i obavezno u opštoj anesteziji.Kod najtežih krvarenja radi se ligatura (podvezivanje) spoljašnje karotidne arterije u predelu vrata.
Kod starijih i osoba sa hroničnim bolestima, epistaksa uvek predstavlja ozbiljno stanje zbog koga se ovi pacijenti i hospitalizuju.
Dr med. Marina Ivošević
{loadposition marinaivosevic}
