Artroza kuka – koksartroza

Kobsartroza ili artroza kuka je degenerativno oboljenje čije su osnovne karakteristike progresivno propadanje zglobne hrskavice i remodelacija zglob- nih okrajaka, što se odvija u suphondralnoj kosti.

Etiopatogeneza

Degeneracija zglobne hrskavice se može najkraće opisati kao proces gubljenja elastičnosti hrskavičnog tkiva fibrilacija fisuracija vlakana i, najzad, kao ulceracije koje dovode do ogol- jenja suphondralne kosti i zglobnih okrajaka. Kao reakcija suphondralnog koštanog tkiva nastaju oste- ofitL Razlikujemo primame i sekundarne artroze kuka. Primarne su nepoznate etiologije i najčešće se vezuju za proces starenja organizma, u kojima dominira pojava involucije žlezda sa unutrašnjim lučenjem, kao i prevaga kataboličkih nad anaboličkim procesima tkiva. Sekundarne, pak, predstavljaju pre­ranu degeneraciju zglobnih okrajaka, kao i reakciju na nepodudarnost zglobnih okrajaka ili oštećenje zglobne hrskavice nekim ranijim agensom (razvojni poremećaj kuka sa svim tipovima decentriranosti, promene kolodijafiznog ugla i ugla anteverzije, Perthesova bolest, epifizioliza zapaljenja, reumati­zam, avaskularna nekroza glave butne kosti).

Klinička slika

U kliničkoj slici dominiraju tri kardinalna znaka: bol, progresivno ograničenje pokreta i kontraktura. Tome se pridružuju manje ili veće skraćenje noge i promene u lumbalnom seg­mentu kičme i istostranom kolenu.

Pored kliničke slike, jedino radiografija može da prikaže pravu sliku promena u zglobu. Karakterističan radiografsld nalaz kod osteoartroze kuka je, pre svega, gubitak zlobnog prostora. Širina zglobnog prostora kod odraslih obično nije manja od 4-5 milimetara jednostrano suženje govori u prilog osteoartrozi, dok je obostrano, simetrično suženje, posebno bez simptoma moguće shvatiti kao nor­malan proces starenja Na radiografiji se mogu videti još i suphondralna skleroza, marginalni ostsoRti i cistične promene u glavi femura i acetabuluma Slede destrukcija acetabuluma i deformacija i migracija glave femura, koji predstavljaju krajnju fazu bolesti Danas mnogi autori zastupaju stav da se osteoartroza kuka može podeliti na tri’tipa: medijalni, lateralni i globalni. Kod medijalne osteoartroze postoji gubitak medijalnog dela zglobnog prostora, a glava femura migrira medijalno. Gornji (oslonjeni) deo zgloba u početku je relativno neoštećen i otvoren, tek u odmakloj fazi bolesti i on postaje sužen i degenera­tivno izmenjen. Za lateralnu osteoartrozu karakterističan je gubitak gornjeg, oslonjenog dela zglobnog prostora U glavi femura i acetabuluma prisutne su sklerotične i cistične promene, posebno u superolateralnom segmentu. U krajnjoj fazi bolesti mogu se videti subluksacija i medijalni osteofiti. U .globalnom tipu osteoartroze postoji gubitak čitavog zglobnog prostora, i medijalnog i lateralnog. Reaktivna acetabulama skleroza i osteofitične forma­cije nisu izrazite. Međutim, ne treba zaboraviti da radiografija daje sliku kalcifikovanog skeleta i već poodmaklih promena na njemu, dok se vasku- lomedularne promene, koje se dešavaju u spongiozi suphondralne kosti, ne mogu videti. Zato su uvedene brojne dijagnostičke metode za ranu dijagnostiku koksartroza, koje su bazirane na poremećajima vaskulomedularnih faktora u koštanom sistemu (merenje intraosalnog pritiska, intraosalna flebo- grafija selektivna arteriografija i oksimetrija).

Lečenje

Koksartroza zavisi od tipa oboljenja.

Primarne koksartroze Se javljaju u poodmaklim godinama života (posle pedesete) i evoluiraju sporo, pa operativno lečenje treba rezervisati kao krajnji izlaz. Prethodno treba iscrpeti sve metode medikamentoznog i fizikalnog tretmana.