Lichen simplex chronicus Vidal
Oboljenje se sastoji od nejasno ograničenih ploča s lihenifikacijom i intenzivnim pruritusom, koji se javlja u paroksizmima (napadima).
Lichen simplex chronicus (LSC) kao osnovnu prome-nu ima lihenifikaciju, koja nastaje usied ponavljanog češanja i trenja. Moguće je da pri tome nastaje oslobađanje medijatora ili aktivnih prote-olitičnih enzima, koji izazivaju pruritus. Može se javiti usled trenja odećom ili u intertriginoznim predelima goja-znih osoba, kao i usled svraba i češanja pošle nekih banalnih događaja (ujed insekta, iritacija, znojenje). Ovi slučajevi predstavljaju primarnu lihenifikaciju i svrstavaju se u LSC Zapaženo je da svi ljudi nisu podjednako skloni nastajanju lihenifikacije; ona se češće javlja kod osoba koje su psihički napete ili imaju sniženi prag za pruritus. Od ovog oblika treba odvojiti lihenifikaciju koja postoj-i-kod atopijske konstitucije i pripada slici atopijskog dermatitisa. Sekundarna lihenifikacija nastaje kod hroničnih pruriginoznih derma-toza (eczéma, tinea pedum et crurum i dr.) i tada se uklapa u kliničku sliku osnovnog oboljenja. Međutim, u ovim slučajevima osnovno oboljenje se može povući, a lihenifikacija ostati, tako daje nije moguće odvojiti od primarnog oblika LSC. I kod primarne i kod sekundarne lihenifikacije pruritus i češanje bivaju pojačani razvojem lihenifikacije, pa se stvara circulus viti-osus, što dovodi do perpetuacije oboljenja.
Klinička slika
Oboljenje se najčešće javlja između 30. i 50. g. života. Kod de-ce je retko, a žene obolevaju češće od muškaraca. Promené se lokalizuju na zadnjoj i bočnim stranama vrata, na ka-pilicijumu, ingvino-kruralnim pregibima, vulvi, skrotumu, ekstenzornim stranama laktova, na potkolenicama i oko članaka, ali se mogu javiti i na bilo kom delu tela. Osnovni klinički simptom je lihenifikacija (pojačan kožni crtež). U početku postoji i edem i eritem, koji se kasnije povlače. Tako se obrazuje tipična promena, nejasno ograničena, veličine od metalnog novca do dlana. U centru ploče koža je zadebljana, sa skva-mama i pigmentovana. Oko nje je zona jasne lihenifikacije, a na periferiji se vide pojedinačne, rasute, lihenoidne papule između linija naglašenog kožnog crteža. Ploče su pojedinačne, retko ih ima više. Pruritus je intenzivan i ne izgleda proporcionalan objektivnim znacima. U nekim slučajevima zadebljanje epiderma može biti tako jako, da dovede do stvaranja čvorova (gigantska lihenifikacija).
Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza
Dijagnoza se obično može postaviti na osnovu kliničke slike. U nekim slučajevima treba isključiti psorijazu, lichen ruber planus i atopijski dermatitis (tipične promené na drugim delovima tela, anamneza).
Lečenje
Neophodno je prekinuti circulus vitiosus i pacijentu objasniti da mora prestati sa češanjem. Lokalno lečenje: lek izbora su kortikosteroidi u obliku unguenta ili krema, sami ili sa okluzivnim zavojima; katranski preparati (coal tar), emolijentni kremovi u koje se može inkorporisati 5% urea; ovi le-kovi se mogu i kombinovati. Opšte lečenje: klasični sedirajući H-l antihistaminici, anksiolitici, a kod pacijenata s neurozom i depresijom triciklični antidepresivi.
