Šta je hiperkalijemija (povišen nivo kalijuma u krvi)?
Hiperkalijemija predstavlja stanje kod koga je nivo kalijuma u serumu iznad 5.2 mmol u jednom litru. Kalijum predstavlja najznačajniji unutarćelijski (intracelularni) jon koji je pozitivno naelektrisan. Hrana koja je bogata kalijumom i koja se često koristi je meso, mahunarke, voće i pojedino povrće. Ravnoteža nivoa kalijuma u organizmu je regulisana prevashodno normalnim funksionisanjem bubrega.
Pojedine bolesti i stanja mogu da poremete regulaciju nivoa kalijuma u organizmu poput poremećaja nivoa aldosterona u organizmu, korišćenje diuretika (lekovi koji izbacuju tečnost iz organizma), veća količina bikarbonata u urinu, popuštanje rada bubrega, infektivna stanja, ishrana sa mnogo kalijuma, a malo natrijuma, koriščenje preparata za parenteralnu ishranu sa visokom dozom kalijuma, korišćenje pojedinih lekova, Gordonov sindrom, poremećajmetabolizma steroida, hiperkalijemijska periodična paraliza, raspadanje tkiva, ileusna stanja…
Statistički podaci pokazuju da se hiperkalijemija jne javlja često u opštoj populaciji koja inače nema problema sa zdravljem. U populaciji koja se nalazi u bolničkim uslovima ovo stanje se nalazi kod otprilike 1-10% pacijenata, što nije zanemarljiv broj, naročito ukoliko se uzme u obzir da ovo stanje može da bude veoma ozbiljno, pa i životno ugrožavajuće. Dejstvo lekova, postoperativni oporavak i jatrogeno delovanje se nalazi kao uzrok hiperkalijemije kod oko 75% pacijenata. Za razvoj hiperkalijemije ne postoji rasna predilekcija, kao ni osobenost ka polovima. Ovo stanje se najčešće razvija ili kod prevremeno rodjenih beba, ili kod pripadnika populacije starijih od 60 godina, mada se može naći u bilo kom životnom uzrastu.
Koji su simptomi i znaci hiperkalijemije?
- simptomi hiperkalijemije nisu u potpunosti specifični i prevashodno se odnose na probleme sa mišićima i srčane tegobe
- moguća je pojava epizoda paraliza i mišićnih slabosti
- često se javlja smanjenje mišićnih refleksa
- dolazi do poremećaja srčanog ritma i može doći do naprasne srčane smrti
- veoma često se javlja usporeni rad srca (bradikardija) i ubrzano disanje, zbog slabijeg rada dijafragme
Kako se postavlja dijagnoza hiperkalijemije?
Anamneza sa kliničkom slikom i detaljnim pregledom može da pomogne prilikom postavljanja dijagnoze, ali se definitivna dijagnoza postavlja samo na osnovu laboratorijskih analiza.
Ukoliko nije poznat mehanizam nastanka hiperkalijemije, pribegava se dopunskim analizama.
Kako se leči hiperkalijemija?
Potrebno je lečenje osnovne bolesti, ili stanja koje izaziva hiperkalijemiju.
Rutinski se daje rastvor glukoze sa insulinom koji kalijum treba da povuče iz vanćelijskog prostora unutar ćelija.
Pomaže i ordiniranje diuretika koji ne štede kalijum (furosemid).
