Ruptura uterusa

Ruptura uterusa je prsnuće materice ili njeno odvajanje od vagine, za vreme poro­đaja ili rede za vreme graviditeta. Postoje četiri oblika rupture uterusa: 1. Ruptura na mestu ožiljka od prethodnog odn. prethodnih carskih rezova ili dru­gih hirurških incizija na uterusu, koja je istovremeno i najčešća,

1. Ruptura usled prerastegnutosti materič-nog zida,
2. Violentna ruptura, nastala za vreme operativnih zahvata na uterusu u toku porođaja ili posle rađanja deteta,
3. Spontana ruptura, koja nastaje veoma retko, uglavnom za vreme graviditeta.

U anatomskom smislu postoje tri vrste rupture uterusa:

1)  Kompletna ruptura, sa rascepom i pe-ritoneuma,

2)  Inkompletna ruptura, kada je peritone-um očuvan,

3)  Rascep uterusa u donjem delu sa odva­janjem vagine.

S obzirom na veliku raznolikost u etio-loškom, dijagnostičkom i terapeutskom smislu, svaki od navedenih oblika mora biti razmatran pojedinačno. Osim toga, sva­koj rupturi uterusa prethode patogenetska zbivanja, odn. simptomi, koji čine kliničku sliku preteče rupture.

Ruptura ožiljka

Samoj rupturi prethodi bol, koji je sve ja­či u predelu ožiljka. Zatim postoji izražena palpatorna osetljivost samog ožiljka, a kroz istanjeni ožiljak pipaju se delovi ploda.

Sa rupturom materice prestaju bolovi. Delovi ploda mogu se lako ispalpirati ne­posredno ispod prednjeg trbušnog zida, pokreti ploda i otkucaji fetalnog srca ne mogu se registrovati. Dolazi do brzog raz­voja hemoragučnog šoka, usled intraabdo-minalnog krvarenja. Izlivanje plodove vode u peritonealnu šupljinu dramatično produ­bljuje stanje šoka. Vaginalno krvarenje ume-renog intenziteta skoro je uvek prisutno.

Terapija podrazumeva operativno zavr­šavanje trudnoće laparotomijom i hitnu pri-menu antišok terapije.

Ruptura uterusa usled prerastegnutosti

Etiološki je reč o preprekama u ekspul-ziji (disproporcija, malformacija ploda), pa­tološkom položaju ploda (poprečni, viso­ki pravi stav, menstoposteriorni lični i nazoposteriorni čeoni), tumorima previja, miomima i ovarijalnim tumorima u maloj karlici, promenama na grliću, ožiljcima, konglutinaciji ušća.

Kod preteče rupture prisutni su sve jači i duži bolovi, sa tetaničkim kontrakcijama uterusa. Porodilja je vrlo uznemirena, ble-da, uplašena. Palpatorno je izražena bolna osetljivost abdomena od umbilikusa do simfize.

Sa rupturom uterusa javlja se iznenadan i jak bol u donjem delu abdomena, posle čega bolovi prestaju i dolazi do subjektiv­nog, kratkotrajnog olakšanja. Sa izlaskom ploda u slobodnu trbušnu duplju prestaju da se registruju pokreti i srčana radnja de-teta, a hemoragični i neurogeni šok se vr­lo brzo razvijaju.

Terapija je u svim slučajevima laparo-to-mija odn. abdominalni carski rez. Kod obimnih ruptura terapija je totalna eks-tirpacija uterusa. Kod lošeg opšteg sta­nja pacijentkinje obično se vrši supravagi-nalna amputacija uterusa kao životno spa-šavajuća procedura. U retkim slučajevima velikih razdora sa hematomima, ne treba gubiti vreme u traženju uterusnih krvnih su­dova, nego učiniti podvezivanje hipoga-strične arterije sa te strane. Pre svega je po­trebno započeti energičnu antišok terapiju. 

Violentna ruptura uterusa

Violentna ruptura uterusa nastaje kod unutrašnjeg okreta ploda, manuelne ekstrakcije posteljice, primene forcepsa, posebno visokog, oštra ili tupa trau­ma abdomena. U kliničkoj slici postoji krvarenje, različitog intenziteta, praće­no znacima hemoragičnog šoka. U ranom puerperijumu prisutni su znaci peritonita i ileusa. Kod abdominalne traume kon-statuje se smrt ploda i akutni abdomen. Terapija je laparotomija i postupak prema nalazu. 

Spontana ruptura uterusa

U najvećem broju slučajeva događa se na mestu smanjenog otpora uterusnog zida, i to posle mnogobrojnih abrazija i kiretaža, kod placente adherens, akrete i inkrete, kod zapaljenskih procesa u endo-metrijumu, endometrioze, hemangioma mi-ometrijuma i urođenih defekata endometri-juma.

Kod ovih, tzv. tihih ruptura nema klinič­ke simptomatologije preteče rupture. Ne­ma karakterističnog vremenskog intervala kada dolazi do rupture. Postoji palpatorna bolna osetljivost, posebno jednog dela ute­rusa. Gotovo uvek su prisutni znaci prete­če asfiksije ploda, odnosno znaci intraute­rine smrti ploda, dok se kod pacijentkinje javljaju znaci nastupajućeg šoka u skladu sa intraabdominalnim krvarenjem različitog intenziteta.

Laparatomija je terapija izbora je u svim slučajevima spontane rupture, bilo da je do nje došlo za vreme graviditeta ili tokom po­rođaja.