POROĐAJNI KANAL
Porođajni kanal je put kojim plod i posteljica, jednim imenom označani porođajnim objektom, prolaze u toku porođaja na svom putu prema spoljnoj sredini. Porođajni kanal ima svoj koštani i meki deo.
Koštani deo porođajnog kanaia.
Kada se govori o koštanom delu porođajnog puta onda se misli na karlicu, koštani prsten sastavljen od dve karlične kosti, sakralne i kokcigealne kosti. Za akušera poseban značaj ima kaudalni deo karlice, koji se zove mala kartica. To je jasno, jer od prostranstva male karlice i veličine prednjačećeg dela ploda zavisi mogućnost normalnog porođaja. Granipi između velike i male karlice, odnosno ulaz u malu karlicu, predstavlja terminalna linija, koju čine promontorijum, linea arcuata, greben pubične kosti i simfiza. Ulaz u karlicu je poprečno ovalan, a izlaz uzdužno ovalan. Karlica je u prostoru postavljena tako da sa horizontalnom ravni stvara ugao od 55-60°, što se u akušerstvu naziva karličnim nagibom ili inklinadjom.
Prečnici i ravni male karlice
Najkraći i najvažniji prečnik na ulazu karlice je pravi opstetrički prečnik (conjugata vera obstétrica), koji spaja zadnju ploču simfize sa najizbočenijom tačkom promontorijuma. Dužina ovog prečnika iznosi 11 cm. Kako on klinički nije direktno merljiv, služimo se dijagonalnim prečnikom (conjugata diagonalis), koji predstavlja udaljenošt donje ivice simfize do najizbočenijeg mesta na promontorijumu i veći je za oko 1,5 cm od pravog opstetričkog prečnika. Dužina dijagonalne konjugate je oko 12,5 cm. Najduži prečnik ulaza karlice je poprečni prečnik (diametar transversa). On spaja najudaljenije tačke terminalne ravni i iznosi 13, 5 cm. Nešto kraći od njega, sa dužinom od oko 12, 5 cm, su kosi precmci ulaza karlice, I (ili desni) kosi, i II (ili levi) kosi prečnik. Obim ulaza u malu karlicu iznosi oko 42 cm.
U sredini male karlice svi prečnici su uglavnom jednaki, sa dužinom od oko 12 cm.
Na izlazu karlice poprečni prečnici postaju sve kraći, a uzdužni sve duži, zbog čega je izlaz karlice uzdužno ovalan. Obim izlaza je u prošeku za 10 cm manji od obima ulaza, tako da iznosi oko 32 cm. Poprečni prečnik izlaza koji spaja sedalne bodlje (tubera ossis ischii) ima dužinu od 10, 5-11 cm, dok je uzdužni, koji spaja donju ivicu simfize i vrh kokcigealne kosti, dugačak 11 cm. Ovaj prečnik se može povećati za 2 cm pomeranjem trtične kosti.
Kroz sredinu svih prečnika prolazi osovina karlice (axis pelvis), koja je zbog razlike u visini krsne kosti (između 10 i 12 cm) i visine simfize (3-4 cm) savijena lučno prema napred. U visini ravni koja spaja donju i sredni trećinu simfize, dve ishijadične bodlje i granicu 4. i 5. krsnog pršljena, zakrivljenost je najjača i tu je karlica najuža. Sa aspekta zakrivljenosti to mesto se zove kolenom, a sa aspekta suženja tesnacem male karlice (angustia pelvis).
Ulaz, sredina, suženje i izlaz male karlice često se predstavljaju sistemom paralelnih ravni, koje se zovu Hodžovim ravnima (Hodge).
Iako su mere karlice veoma važne za prognozu porođaja, njihov značaj se procenjuje u celi- ni sa drugim elementima, tj. sa porođajnim objektom i porođajnim snagama. Činjenica da kroz anatomski suženu karlicu može da prođe adaptabilna i normalno postavljena glavica, manjeg ili čak ploda uobičajene veličine, upućuje na zaključak da anatomski sužena karlica nije uvek i funkcionalno sužena, i obrnuto.
Meki deo porođajnog kanala
Meki deo porođajnog kanala čini donji uterusni segment (istmus), grlić, vagina i dno karlice. Dno male karlice’zatvoreno je međicom, koja se sastoji od kože, potkožnog vezivnog i masnog tkiva, i dve mišićno-fibrozne ploče. Ono je zbog uspravnog stava čoveka izuzetno dobro razvijeno, i ponekad može biti prepreka normalnom porođaju. Zbog hormonskih i metaboličkih pramena u toku trudnoće tkivo genitalne regije postaje elastično i rastegljivo, tako da u toku porođaja najčešće ne predstavlja repreku, osim u slučajevima postojanja rigidnih ožiljaka ili kon- genitalnih deformiteta.
