ROTACIONE ANOMALIJE

U rotacione anomalije spadaju zadnji potiljačni stav (a), visoki pravi stav (b) i niski poprečni stav glave (c).

Zadnji potiljačni stav glave

Okcipitoposterioma prezentacija (presentado occipitoposterioris) se javlja u 0, 5-1% porođaja. Nastaje u situacijama kada se mala fontanela iz bočne pozicije na karličnom ulazu ne rotira napred pod simfizu, nego pozadi, prema sakralnoj kosti.

Uzroci koji dovode do ove pojave su različiti. Najčešće se radi o slabosti trbušnog zida trudnice i malom ili mrtvom plodu. Ponekad je plod u trećem trimestru konstantno smešten sa leđima okrenutim pozadi, pa iz tog razloga izostaje nje­gova pravilna rotacija.

Dijagnoza zadnjeg potiljačnog stava nije uvek jednostavna, čak i kad se, zbog produženog prvog i drugog porođajnog doba, posumnja na njega. Spoljnim pregledom se ponekad, ako je pacijent- kinja mršava, mogu po srednjoj liniji abdomena napipati sitni delovi-., Pouzdaniji je unutrašnji pre­gled, kojim se, pri većoj dilataciji, konstatuje da je velika fontanela okrenuta put napred. Pod prsti­ma se prostor ispod simfize može učiniti nepop­unjen, a glavica nešto širom nego što je uobičajeno pri normalnoj prezentaciji. Dilemu može da razreši i ultrazvučni pregled.

Mehanizam porođaja kod zadnjeg potiljačnog stava odvija se tako što je tačka oslonca (hypo- mohlion) velika fontanela, glava je flektirana napred sa potiljkom i malom fontanelom pozadi koji vrše pritisak na međicu, te da bi potiljak prešao preko međice, glava se mora maksimalno flektirati napred prema simfizi, što je znatno teže nego da se flektira nazad. Zbog pojačanog otpora usled otežane fleksije, porođaj traje duže i češće su akušerske operacije i primena vakuuma i forcep- sa, nego kod prednjeg potiljačnog stava. Ako se dijagnoza zadnjeg potiljačnog stava postavi na vreme, može se postavljanjem porodilje da leži na bok gde se nalaze leđa ploda, pomoći rotacija glavice. Tim poslednjim postupkom moguće je u određenom procentu da dođe do prevođenja zad­njeg potiljačnog u prednji potiljačni stav.

Visoki pravi stav glave

Visoki pravi stav glave (presentatio recta capi­tis superior) sreće se u manje od 0, 5% porođaja. Uzroci koji dovode do ove nepravilne rotacije mogu biti različiti, od kojih su najčešći antropo- idna poprečno sužena karlica, naglo isticanje plodove vode kad glavica još nije učvršćena i drugi. Nepovoljnost ovakvog stava je što glavica ploda, kod normalno razvijenog ploda i norma­lno razvijene karlice majke, ne može da stupi u karlični ulaz svojim najvećim prečnikom antero- posteriornim u najkraći pravi prečnik karličnog ulaza. Češći su nalazi da se radi o prednjem visokom pravom stavu glave, gde je potiljak napred, nego zadnji, gde je potiljak pozadi. Kada se postavi dijagnoza kod ovakvog stava, potrebno je porodilju postaviti na bok, kako bi glavica ploda stupila sa svojim pravim prečnikom u jedan od kosih prečnika karličnog ulaza. Ako dođe do korekcije rotacije uz pomoć kontrakcije materice, porođaj je moguće nastaviti prirodnim putem, vaginalno. Ukoliko se to ne desi za određeno vreme, a kontrakcije materice se pojačavaju i preti ruptura materice, porođaj se mora završiti carskim rezom.

Niski poprečni stav glave

Niski poprečni stav glave (presentatio trans- versa inferior capitis) nastupa kada se ne dogodi unutrašnja rotacija, tako da sutura sagitalis, koja je bila u poprečnom prečniku na karličnom ulazu, ostane u poprečnom prečniku i na karličnom izlazu duže vreme, najmanje pola sata. Na ovakvu anomaliju rotacije mogu da utiču slabi ali i jaki trudovi. Slabi trudovi nisu dovoljno jaki da omoguće unutrašnju rotaciju, a jaki svojom snagom ne dozvole da se rotacija izvrši, nego poguraju plod do izlaza u istom stavu. Pored tru­dova to su slaba muskulatura karličnog dna, rahi­tična pljosnato sužena karlica kod malog ploda, mrtvog ploda, kao i kod jako prostrane karlice.. Dijagnoza je uglavnom laka i postavlja se unutrašnjim pregledom, gde se konstatuje da se sutura sagitalis nalazi u poprečnom prečniku karličnog izlaza, sa malom fontanelom levo ili desno. Porođaj se nakon dijagnoze vodi tako što se, postavljanjem porodilje na bok, na stranu gde su leđa ploda, pokušava završiti rotacija sa namerom da se potiljak rotira pod simfizu. U tu svrhu akušer može unutrašnjim pregledom da pomogne rotaciju glavice. Ukoliko se porođaj ne završi za određeno vreme pristupa se ekstrakciju ploda, uz pomoć vakuum ekstrakta ili forcepsa.