Šta je kongestivno popuštanje srca (srčana insuficijencija)?
Kongestivno popuštanje srca je čest problem sa kojim se sreću lekari, a odgovoran je za visok procenat morbiditeta i mortaliteta u starijoj populaciji.
Popuštanje srca mže biti akutno i hronično. Najčešće nastaje kao posledica drugih bolesti na srcu.
Može se podeliti u dve kategorije: sistolna i dijastolna disfunkcija. Oko 70% pacijenata ima sistolnu disfunkciju. Sistola je stanje srca prilikom koje se srčani mišić kontrahuje (grči). Tokom dijastole, dolazi do opuštanja srca.
Najčešći uzrok ovog stanja je bolest koronarnih arterija i ishemija miokarda, ali i dugotrajna hipertenzija (povišeni krvni pritisak), konzumiranje alkohola, bolesti srčanih zalistaka, hronična opstruktivna bolest pluća, aritmije i bolesti štitaste žlezde mogu imati ulogu u nastanku popuštanja srca.
Koji su simptomi i znaci kongestivnog popuštanja srca?
Prvi znaci i simptomi popuštanja srca su
- otežano disanje (dispneja)
- ubrzano zamaranje (ortopneja)
- slabo podošenje napora
- brzo zamaranje i malaksalost
- otekle vene vrata
- povećana jetra (hepatomegalija)
- otoci na nogama
- cijanoza (plava prebojenost) na rukama i nogama
- vrtoglavica
- gubitak svesti
- poremećaji srčanog ritma (aritmije)
- lupanje srca i preskakanje srca (palpitacije)
- tromboembolije različitih lokalizacija (šlog i infarkt miokarda su najteže komplikacije)
- iznenadna srčana smrt može nastupiti kod srčane insuficijencije
Simptomi i znaci su različiti, u zavisnosti da li je popuštanje srca nastupilo akutno, ili hronično.
Kako se postavlja dijagnoza popuštanja srca?
Dijagnoza kongestivnog popuštanja srca postavlja se na osnovu anamneze i kliničkog pregleda lekara.
U dijagnozi, veliku ulogu ima ultrazvuk srca (ehokardiografija), kao i rendgenski snimak grudnog koša (srca je uvećano kod popuštanja srca, što se može videti na snimku grudnog koša).
U krvnoj slici osim anemije i bolesti štitaste žlezde treba načiniti i nalaz elektrolita, jer je nivo natrijuma (kod bolesnika koji ne koriste diuretike) odličan pokazatelj prognoze.
Kako se leči popuštanje srca?
Važno je za naglasiti da se prvo moraju prepoznati stanja koja mogu uzrokovati popuštanje srca, kako bi se lečio uzrok bolesti.
Opšte mere koje obuhvataju prestanak pušenja, fizičku aktivnost (koliko stanje dozvoljava), smanjenje unosa soli i kontrola telesne težine su kamen temeljac u lečenju popuštanja srca.
Dokazana je delotvornost korišćenja inhibitora angiotenzin-konvertujućih enzima (ACE inhibitori) u svim stadijumima srčanog popuštanja. Oni su lek izbora u terapiji kongestivnog popuštanja srca.
Diuretici (lekovi za izmokravanje) su nesumnjivo korisni u terapiji popuštanja srca, ali su retko sami dovoljni za kontrolu bolesti. Treba biti na oprezu zbog mogućnosti dehidratacije (gubitka tečnosti), refleksne tahikardije i poremećaja nivoa elektrolita.
Preparati digitalisa su dugo bili glavni oslonac u lečenju popuštanja srca. Danas su lekovi trećeg izbora. Kod ovih preparata, veoma je važna tačna doza, jer mogu biti toksični.
Iako je upotreba beta blokatora u lečenju insuficijencije srca praćena mnogim kontraverzama, mnoge novije studije pokazuju pad mortaliteta kod bolesnika u čiju terapiju su uključeni beta-blokatori. Beta-blokatore je poželjno u terapiju uvoditi postepeno, postepeno podizati dozu, i rezultate terapije ne očekivati odmah već za nekoliko nedelja.
