Šta je gastroskopija?
Gastroskopija predstavlja metodu prikaza gornjih delova sistema organa za varenje (jednjaka, želuca i početnog dela tankog creva).
Sama metoda može biti dijagnostička jer pomoću nje dijagnostikujemo različita oboljenja kao što su suženja jednjaka, zapaljenježeluca (gastritis), čir (ulkus), tumor, infekcija bakterijom Helicobacter pylori, prisustvo stranog tela, ali i terapijska jer se mogu zaustaviti krvarenja ili ukloniti manji polipi.
Pregled se izvodi pomoću savitljivog optičkog instrumenta koji na svom vrhu ima kameru i osvetljenje. Aparat prati prirodan put kretanja hrane, plasira se preko usta, korena jezika i ždrela, ulazi u gornje delove intestinalnog trakta omogućujući njegovu vizuelizaciju.
Najčeši razlozi zbog kojih se pacijentu indikuje ovaj pregled jesu:
- bolovi i osećaj nelagodnosti u gornjem delu trbuha
- osećaj pečenja (žgaravica)
- smetnje pri gutanju hrane
- mučnina i povraćanje
- gubitak telesne mase
- pojava krvavljenja (povraćanje krvi, crna stolica)
- nerazjašnjena anemija
Priprema. Neophodno je obustaviti unos hrane i pića, pušenje, 8 sati pre izvođenja procedure. Ukoliko pacijent boluje od drugih hroničnih bolesti kao što su dijabetes melitus ili koristi antikoagulantnu terapiju, aspirin ili nestreroidne antiinflamatorne lekove potrebno je da se posavetuje sa svojim lekarom. Doze insulina se uglavnom pred izvođenje pregleda smanjuju, drugi lekovi se ili uzimaju dva sata pred pregled ili se izostavljaju. Bolesti srca i pluća, neurološki poremećaji i bolesti metabolizma, mogu predstavljati rizik za izvođenje pregleda ili otežati podnošenje pregleda zbog čega je potrebna adekvatna priprema i procena rizika i potencijalne koristi od pregleda.
Dobra priprema i saradnja pacijenta su važni prilikom izvođenja procedure, koja je kratkotrajna (oko 10 minuta) ali može biti neprijatna za pacijenta. U momentu uvođenja aparata u ždrelo, često se javlja manje ili više neprijatan osećaj sa nagonom na povraćanje, koji najčešće prođe za nekoliko sekundi. Kod nekih osoba je povećana osetljivost, što zahteva primenu lokalnog anestetika.U zavisnosti od stanja želuca, kod većine pacijenata se ova neprijatnost postepeno smanjuje tokom pregleda.Kod nekih osoba neophodna je primena lekova za smanjenje straha i bolju podnošljivost pregleda (analgosedacija). Ukoliko se prilikom pregleda nađu sumnjive promene (lezije) na sluznici uzima se isečak tkiva (biopsija) za dalji patohistološki pregled. Samo uzimanje isečka tkiva nije bolno. Nakon pregleda pacijentu se savetuje odmor i unošenje hrane i tečnosti dva sata nakon pregleda ukoliko je rađen pod analgosedacijom. Moguća je pojava suvog grla ili nelagodnost prilikom gutanja koje je kratkotrajno.
Komplikacije su retke ali moguće a to su krvarenje ili povreda zida organa (perforacija). Zato je veoma važno informisanje pacijenta, konsultacija sa lekarom pre izvođenja procedure, kao i saradnja tokom i nakon pregleda
Autor teksta
Dr Ivana Stojanović
