Šta je bulimia nervosa?
Bulimia nervosa predstavlja poremećaj u ishrani. Sama reč bulimia potiče iz grčkog jezika i u bukvalnom prevodu znači volovska glad. Za razliku od anoreksije koja podrazumeva uzdržavanje od hrane zbog straha od prekomerne telesne težine, kod bulimije postoji prekomeran unos hrane sa posledičnim povraćanjem, vežbanjem, ili upotrebom laksativa.
Najčešće se, u osnovi bulimije, kao i kod anoreksije, nalazi strah od gojenja i iskrivljena slika da sami pacijenti nikada ne izgledaju dovoljno lepo i privlačno. Ukoliko u porodici postoje poremećaji ishrane, poremećaji ličnosti i raspoloženja, problemi sa alkoholom i zloupotrebom nekih supstanci, bulimija se češće javlja.
Statistički podaci pokazuju da se bulimija javlja otprilike na svakih sto osoba ženskog pola, i na svakih 300 osoba muškog pola. Najčešće od bulimije pate osobe koje moraju strogo da vode računa o telesnoj težini i osobe koje po zanimanju imaju česte oscilacije u telesnoj težini (bodi bilderi, gimnastičari, rvači, trkači, ali i glumci, manekeni i plesači… Ne postoji rasna predilekcija za bulimiju, ali se javlja češće u razvijenim zemljama, nego u zemljama u razvoju. Kod osoba ženskog pola, bulimija se javlja deset puta češće nego kod osoba muškog pola.
Kako se manifestuje bulimia nervosa?
Načelno, postoje dva tipa bulimije.
Kod prvog tipa, nakon prekomernog unosa hrane, pacijenti izazivaju povraćanje (guranjem prstiju u ždrelo, ali odredjeni broj pacijenata može da povrati i bez ove stimulacije), ili koriste sredstva koja izazivaju pražnjenje creva, ili izazivaju povraćanje (najredje).
Kod drugog tipa bulimije, nakon preteranog unošenja hrane, pacijenti prekomerno vežbaju. U oko 60% bulimije, pacijenti su prvo bolovali od anoreksije.
- pacijentkinje najčešće dolaze kod lekara zbog neredovnih menstruacija, problema sa varenjem, nadimanja, lupanja srca, prekomernog zamaranja, anksioznosti i promena raspoloženja
- često pacijenti kriju svoj poremećaj u ishrani i po nekoliko godina
- postoji smanjenje telesne težine i opšte neuhranjeni izgled pacijenata, ali u znatno manjoj meri nego kod anoreksije
- može se javiti dehidratacija organizma sa elektrolitnim poremećajima
- od simptoma i znakova mogu da postoje i hipotenzija (smanjeni krvni pritisak), bol u trbuhu, krv u povraćenom sadržaju, problemi sa gutanjem, aspiraciona pneumonija, nepravilno menstrualno krvarenje i amenoreja, poremećaji raspoloženja
- lekar može da zapazi obostrano uvećanje parotidnih pljuvačnih žlezda, erozije na jezičnoj strani zuba sa gubitkom gledji i karijoznim zubima (zbog dejstva želudačne kiseline)
- Ruselov znak predstavlja oštećenje kože koje se nalazi na bazama prstiju i nastaje prilikom guranja prstiju u ždrelo i oštećenja kože od zuba
- može postojati proredjenost kose, suva koža, oštećeni i iskrzani nokti
- moguća je pojava otoka na nogama i rukama, naročito kada pacijenti koriste laksative i diuretike
- pojedini pacijenti mogu imati i prekomernu telesnu težinu
- često se javljaju brojne promene u ponašanju (postoji perfekcionizam, anksioznost, razdražljivost)
Kako se postavlja dijagnoza bulimije?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom može da pomogne da se postavi sumnja na ovo oboljenje.
Kako kod pacijenata postoji stid i sakrivanje primarne bolesti, dijagnoza se često postavlja nakon nekoliko godina. Postoje posebni upitnici koji se popunjavaju kod sumnje na bulimiju.
Potrebno je načiniti detaljnu krvnu sliku sa leukocitnom formulom i pregledom biohemijskih parametara krvi.
Kod svakog trećeg pacijenta se nalazi povećana amilaza u krvi, zbog prekomerne sekrecije iz pljuvačnih žlezda prilikom povraćanja.
Potreban je i detaljan internistički pregled sa EKG-om i eventualnim utrazvukom trbuha, kako bi se isključila mogućnost nastanka odredjenih komplikacija. Takodje, potreban je i pregled psihijatra.
Dolazi u obzir i endoskopski pregled (ezofagoskopija) zbog čestih promena na sluzokoži jednjaka.
Kako se leči bulimia nervosa?
U lečenju bulimije potreban je interdisciplinarni pristup. Prvo je neophodno lečiti fizičke komplikacije vezano za neunošenje odgovarajuće količine hrane, kao i komplikacije vezano za povraćanje, odnosno primenu laksativa.
Trebalo bi ustanoviti obrasce zdrave ishrane i kooperativnost pacijenta. Potreban je pristup psihologa i psihijatra kako bi se udruženi poremećaji raspoloženja i ličnosti lečili na adekvatan način.
Od farmakoterapijskih mera, potrebno je primeniti antidepresive i stabilizatore raspoloženja, ukoliko takve promene postoje.
