Šta je osteomalacija (osteomalatio)?
Osteomalacija predstavlja poremećaj metabolizma kostiju koji se odlikuje slabljenjem kostiju koje je uzrokovano gubitkom mineralnog sadržaja kostiju uz oslabljeno stvaranje nove kosti. Najčešće nastaje zbog nedostatka kalcijuma i fosfora, ili prekomerne resorpcije kalcijuma i fosfora iz kostiju zbog nekih udruženih oboljenja.
Vitamin D je veoma bitan u normalnom netabolizmu kostiju. Osteomalacija predstavlja smanjenje koštane gustine nakon završenog rasta. Kod dece, ukoliko postoji smanjenje koštane gustine, stanje se naziva rahitis. Osteoporoza se razlikuje od osteoomalacije po većem gubitku koštanog mineralnog tkiva.
Uzroci osteomalacije mogu da budu smanjen unos kalcijuma, fosfora i vitamina D u ishrani, oboljenje digestivnog trakta koja smanjuju apsorpciju nekih od navedenih supstanci (celijačna bolest), dugotrajna upotreba antikonvulzivnih lekova, hronična bubrežna nsuficijencija, trudnoća, kod postojanja nekih tumorskih procesa, kod menopauze )… Osteomalacija najčešće nastaje zbog poremećaja u normalnom nivou vitamina D.
Ne zna se tačan broj ljudi koji su pogodjeni ovim stanjem, ali je veći broj obolelih u zemljama u razvoju.
Kako se manifestuje osteomalacija?
Kod osteomalacije postoje simptomi i znaci poput
- difuzni bolovi u kostima (bolovi u karlici, kičmi)
- moguća je pojava koštanih fraktura na malu traumu
- postoji slabost u mišićima, naročito u proksimalnim delovim ekstremiteta sa gegajućim hodom i teškoćama pri ustajanju i hodanju uz stepenice
- kod hipokalcijemije koja je udružena sa osteomalacijom javljaju se parestezije (mravinjanja i trnjenja po koži), slabost, tetaničke kontrakcije, poremećaji srčanog ritma…
- javljaju se deformiteti u vidu krivljenja dugih kostiju i krivljenja kičme (lordoze, ispravljanje lordoze, kifoze)
Kako se postavlja dijagnoza osteomalacije?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom može da pomogne da se postavi sumnja na osteomalaciju.
Definitivna dijagnoza osteomalacije se postavlja samo osteodenzitometrijom koja predstavlja merenje koštane gustine posebnim aparatom koji podrazumeva primenu X zraka i meri se koštana gustina kičmenog stuba i kuka.
U laboratorijskim nalazima postoji hipokalcemija (nizak nivo kalcijuma u krvi), hipofosfatemija (nizak nivo fosfora u krvi), povećane vrednosti alkalne fosfateze u krvi.
Kako se leči osteomalacija?
Upotreba kalcijuma i vitamina D na svakodnevnom nivou uz laboratorijsko kontrolisanje nivoa kalcijuma u krvi je terapija izbora.
Potrebno je lečenje osnovne bolesti koja je izazvala osteomalaciju (lečenje malnutricije, ukidanje odredjenih lekova, lečenje celijačne bolesti…
Ukoliko koštana gustina i dalje ostaje niska pored suplementacije kalcijuma i vitamina D, dolazi u obzir primena bisfosfonata.
