Šta je subakutni tireoiditis (zapaljenje štitaste žlezde)?
Tireoiditis predstavlja zapaljenje tkiva štitaste žlezde. Najčešće se deli na akutni tireoiditis (izazvan bakterijama), subakutni tireoiditis (izazvan virusima) i hronični tireoiditis (najčešće je autoimune prirode – organizam pravi antitela protiv samog sebe).
Postoje tri oblika subakutnog tireoiditisa a to su subakutni granulomatozni, subakutni limocitni i subakutni postpartalni (nakon porodjaja) tiroiditis. Povećan rast štitaste žlezde sa visokim nivoom hormona nastaje zbog razaranja tkiva žlezde i oslobadjanja već formiranih hormona. Kasnije nastaje smanjen rad štitaste žlezde zbog uništenog tkiva žlezde. Ipak, u 95% slučajeva, rad štitaste žlezde je normalan.
Uzrok nastanka subakutnog granulomatoznog tireoiditisa su virusne infekcije (koksaki virus, influenca virus, mumps virus, adenovirus), a limfocitnog je autoimuna priroda (postoje antitela protiv sopstvenih tkiva – okidač mogu biti pojedini lekovi poput amjodarona, interferona alfa, interleukina 2). Kod postpartalnog subakutnog tireoiditisa postoji takodje autoimuna priroda bolesti i javlja se do šestog meseca nakon porodjaja.
Statistički podaci pokazuju da je subakutni tireoiditis bolest koja je odgovorna za svaku petu tireotoksikozu, a za svaku desetu hipotireozu. Ne postoji rasna predilekcija za njegov nastanak. Granulomatozni oblik se javlja 5 puta češće kod žena. Limfocitni oblik se javlja dva puta češće kod žena.
Kako se manifestuje subakutni tireoiditis?
Početak bolesti kod granulomatoznog tireoiditisa je nagao, sa visokom temperaturom, groznicom, bolovima u mišićima i zglobovima, i slabošću sa malaksalošću. Takodje, postoje bolovi u predelu vrata koji može da pričinjava smetnje pri gutanju. Postoje znakovi visokog nivoa hormona štitaste žlezde.
Kod limfocitnog oblika tireoiditisa postoji bezbolno uvećanje žlezde sa simptomima visokog nivoa hormona štitaste žlezde (nervoza, nesanica, gubitak telesne težine, lupanje srca, prekomerno znojenje, nepodnošenje toplote, tremor).
Postpartalni tireoiditis je povezan bezbolnim uvećanje štitaste žlezde i simptomima visokih nivoa tireoidnih hormona.
Kako se postavlja dijagnoza subakutnog tireoiditisa?
Anamneza sa klliničkom slikom pomaže da se postavi sumnja na ovu bolest, ali su potrebne dopunske analize.
Laboratorijske analize nivoa hormona TSH, T3 i T4 su obevezne, a radi se i analiza krvne slike koja često pokazuje virusnu infekciju (limfocitoza sa povišenom sedimentacijom eritrocita).
Vrše se i serološke pretrage za autoantitelima koje potvrdjuju autoimunu prirodu bolesti.
Scintigrafija sa radioaktivnim jodom omogućava utvrdjivanje metabolizma joda u štitastoj žlezdi.
Ultrazvučni pregled štitaste žlezde se vrši rutinski, a može se uraditi i biopsija tankom iglom sa histopatološkim pregledom uzorka.
Kako se leči subakutni tireoiditis?
Kako bol prilikom subakutnog tireoiditisa može biti veoma jak, ordiniraju se nesteroidni antiimflamatorni lekovi (aspirin, ibuprofen, diklofenak).
Simptomi prekomernog dejstva hormona štitaste žlezde se kupiraju beta blokatorima (tahikardija, tremor i palpitacije).
Savetuje se uzimanje više tečnosti, zbog česte dehidratacije organizma.
Bolest je samograničavajuća i simptomi tireotoksikoze prolaze nakon 6-8 nedelja, a sama bolest za oko tri meseca.
