Šta je piogeni apsces jetre (gnojno zapaljenje jetre)?
Apsces jetre predstavlja gnojnu, jasno ograničeno kolekciju u jetrinom tkivu i najčešće nastaje kao posledica infekcija organa gastrontestinalnog trakta (apendicitis, divertikulitis, pankreatitis, ulcerozni kolitis, holecistits, peritonitis) koja se širi na jetru. Do piogenog apscesa jetre može doći direktnim širenjem infekcije na jetru sa okolnih organa, hematogeno (putem krvnih sudova, vena porte i hepatičkih arterija), limfogeno (putem limfnih sudova), putem žučnih puteva i kanalića, ali i direktnim unošenjem infekcije prilikom povreda trbuha i nakon operativnih zahvata (što se najredje javlja).
Tri su najčešće vrsta apscesa jetre, piogeni (javlja se u oko 80 % sučajeva je polimikrobijalnog je porekla), amebni apsces jetre (izaziva ga Entoamaeba hystolitica i javlja se u oko 10 % slučajeva) i gljivični apsces jetre (izaziva ga Candina albicans i javlja se u oko 10 % slučajeva).
Piogeni apsces jetre je polimikrobijalnog porekla, a izazivači mogu da budu Escherihia coli, Streptococcus fecalis, Klebsiella pneumoniae, Streptococcus milleri, Proteus vulgaris, Bacteroides, Staphylococcus…
Statisti;ki podaci pokazuju da je piogeni apsces jetre retko oboljenje sa visokim mortalitetom, ukoliko se ne leči adekvatno. Javlja se otprilike na 8 od 100 000 ljudi.
Koji su znaci i simptomi piogenog apscesa jetre?
Klinička prezentacija piogenog apscesa jetre varira i nespecifični simptomi se mogu javiti i nekoliko nedelja pre specifične simptomatologije.
Najčešće se javljaju povišena telesna temperatura sa bolom ispod desnog rebarnog luka.
Od pridruženih simptoma, javljaju se
- gubitak apetita sa gubitkom telesne težine
- kašalj i pojava bola u grudima, više sa desne strane
- konfuzija i letargija
- žuta prebojenost kože i sluzokože se javlja kod svakog petog pacijenta
Piogeni apsces jetre najčešće liči na holecistits (zapaljenje žučne kesice) i zato predstavlja dijagnostički izazov. Često se nalazi uvećana i tvrda jetra.
Kako se postavlja dijagnoza piogenog apscesa jetre?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom nije dovoljna za postavljanje dijagnoze piogenog apscesa jetre, ali je dovoljna da se posumnja na ovo stanje.
Laboratorijske analize mogu da pokažu povišene leukocite, povišenu sedimentaciju i CRP (C reaktivni protein), anemiju, povišene nivoe alkalne fosfataze i transaminaze, povišene nivoe bilirubina i smanjene nivoa albumina.
Definitivna dijagnoza se postavlja snimanjem jetre, odnosno, mogu se načiniti rendgenski pregled trbuha i grudnog koša (koji najčešće ne daju specifične promene), ultrazvučni pregled trbuha (koji vizualizuje promene u jetri), kao i skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca.
Definitivna potvrda dijagnoze se vrši mikrobiološkom i histopatološkom analizom aspirata koji se uzima pod kontrolom ultrazvuka sa paralelnim plasiranje drenažnog katetera. Opasnost prilikom punkcije postoji mogućeg rasejavanja infekcije.
Kako se leči piogeni apsces jetre?
Obavezna je upotreba antibiotika i to širokog spektra ukoliko se ne izvrši mikrobiološka analiza punktata, a specifični antibiotik se daje na osnovu antibiograma aspirata.
Punkcija sa drenažom apscesa se vrši pod kontrolom ultrazvuka, ili CT-a (kompjuterizovana tomografija) i ima dijagnostičku i terapijsku vrednost. Prisustvo ascitesa i blizina vitalnih struktura je kontraindikacija za ovaj postupak. Uspeh drenaže je oko 80%, a komplikacija su krvarenje, perforacija pridruženih organa i rasejavanje infektivnog procesa na ostale organe i strukture.
Hirurško lečenje se vrši kod pacijenata koji ne reaguju na perkutanu drenažu sa antibioticima, ili koji imaju apsces veći od 5cm i koji imaju pridružene bolesti organa digestivnog trakta.
Hirurško lečenje podrazumeva resekciju obolelih delova jetre, naročito ukoliko postoji hepatolitijaza i multiformne infektivne lezije u jetri.
