Šta je atrezija ezofagusa (jednjaka)?
Jednjak je organ digestivnog trakta koji spaja usnu duplju sa želucem. Atrezija jednjaka predstavlja kongenitalnu maflormaciju jednjaka u smislu njegovog sužavanja, ili slepog završetka, a nekada postoji i fistula sa trahejom (dušnikom) koja predstavlja patološku komunikaciju sa njom i nosi opasnost od aspiracione pneumonije.
Ukupno postoji šest tipova atrezija jednjaka u zavisnosti od stepena suženja i komunikacije sa dušnikom. U najvećem procentu slučajeva, javlja se slepi završetak gornjeg dela i slepi džep donjeg dela, kao i komunikacija sa dušnikom.
Ova kongenitalna malformacija se javlja u četvroj nedelji embrionalnog razvoja. Uz atreziju jednjaka mogu se javiti poremećaji u razvoju srca, bubrega, anusa i kičmene moždine. Često se tokom trudnoće nalazi veća količina plodove tečnosti.
Atrezija jednjaka se javlja otprilike na svakih 4500 novorodjenčadi. Najozbiljnija komplikacija nelečene atrezije jednjaka je aspiraciona pneumonija kod hranjenja deteta zbog prolaska hrane patološkim kanalom u dušnik i pluća, što može dovesti do smrtnog ishoda, pa je neophodno brzo postavljanje dijagnoze i adekvatna terapija.
Koji su simptomi i znaci atrezije jednjaka?
Najčešći simptomi i znaci atrezije jednjaka su
- obilno lučenje pljuvačke (hipersalivacija)
- kašalj prilikom sisanja
- česta je pojava da se dete zagrcne
- javlja se velika količina balončića u ustima prilikom sisanja
- gušenje prilikom sisanja
- plavičasta prebojenost kože (cijanoza)
- može doći do nadimanja trbuha
- javlja se ubrzani rad srca (tahikardija)
- veoma dramatično za roditelje je ukoliko dodje do prekida disanja sa cijanozom
- otežano disanje mimo sisanja sa povišenom telesnom temperaturom, kašljom, cijanozom, malaksalošću i gubitkom apetita su pokazatelji da je došlo do razvoja aspiracione bronhopneumonije
Kako se postavlja dijagnoza atrezije jednjaka?
Dijagnoza atrezije jednjaka se može postaviti već tokom 26. nedelje trudnoće ultrazvukom i to ukoliko postoji povećana količina plodove tečnosti i smanjen, ili odsutan želudac.
Ukoliko se posumanja na atreziju jednjaka, nežno plasiranje nazogastrične sonde odgovarajuće veličine može da pomogne u postavljanju dijagnoze.
Takodje, kontrastno snimanje uz gutanje kontrasta je metod dovoljno tačan, ali nosi opasnost ukoliko postoji fistula sa dušnikom zbog aspiracije sadržaja.
Skener (kompjuterizovana tomografija) takodje predstavlja metodu izbora u postavaljanju dijagnoza atrezije jednjaka, njenog tačnog mesta i stepena suženja, kao i evidentiranje postojanja fistula izmedju jednjaka i dušnika.
Kako se leči atrezija jednjaka?
Najefikasnije lečenje atrezije jednjaka je hirurška intervencija koja se sastoji od zatvaranja fistule izmedju jednjaka i dušnika i povezivanje dva slepa kraja jednjaka.
Dete je potrebno hraniti intravenskim putem, ili putem prethodno kreirane gastrostome.
Postoperativne komplikacije uključuju curenje na mestu spajanja dva kraja, stvaranje striktura i ožiljaka, kao i infekcije i krvarenje.
Razmekšavanje dušnika (traheomalacija) je česta komplikacija nelečene atrezije jednjaka.
