Šta su urodjene bubrežne arteriovenske malformacije?

Urodjene bubrežne arteriovenske malformacije predstavljaju kongenitalnu manu koja se karakteriše komunikacijom izmedju arterijskih i venskih sudova unutar tkiva bubrega i čest je uzrok hematurije (prisustvo krvi u urinu), a mogu biti i uzrok povišenog krvnog pritiska (hipertenzija) kod dece. Javlja se češće samo na jednom bubregu, ali se može javiti i sa obe strane. Arteriovenska malformacija bubrega može biti i stečena i najčešće nastaje jatrogeno, nakon intervencija na bubrezima.

Postoje dva tipa ovih malformacija. Kod prvog tipa, patološka komunikacija je u vidu spirale, odnosno otvarača za vino i češće se javlja od druge koja je predstavljena sa više skupljenih krvnih sudova (kavernozni tip).

Nije u potpunosti jasno zašto se javljaju urodjene arteriovenske malformacije. Postoje brojne teorije, od genetske predispozicije do dejstva različitih faktora sredine. Kod stečenih arteriovenskih malformacija bubrega, uzrok je najčešće povreda tkiva bubrega nakon uzimanja uzorka tkiva za histopatološki nalaz.

Statistički podaci pokazuju da se urodjene AV malformacije javljaju retko, na svakih 30 000 novorodjenčadi.

Kako se manifestuje urodjena arteriovenska malformacija bubrega?

• gotovo 75 % pacijenata ima hematuriju (prisustvo krvi u urinu tokom mokrenja) koja se može pojaviti prvih dana nakon rodjenja, ali i bilo kada kasnije tokom života
• ukoliko dodje do razvoja ugrušaka krvni u ureterima (mokraćovodi), mogu se javiti bubrežne kolike (bolovi), kao kod prisustva kamena u bubregu
• veliki broj pacijenata sa ovom malformacijom ima povišeni krvni pritisak (hipertenzija)
• retko, može doći do razvoja niskog krvnog pritiska (hipotenzija) usled gubitka veće količine krvi
• hronični gubitak krvi može da prouzrokuje anemiju koja se karakteriše ubrzanim zamaranjem, bledilom kože lica i ubrzanim radom srca (tahikardija) sa osećajem lupanja srca (palpitacije)
• dugotrajna hipertenzija može ozbiljno narušiti normalno funkcionisanje srca i dovesti do hronične srčane insuficijencije

Kako se postavlja dijagnoza urodjene arteriovenske malformacije bubrega?

Klinička slika sa objektivnim pregledom može da pomogne da se postavi sumnja na ovo stanje, ali nije dovoljna za postavljanje tačne dijagnoze.

Laboratorijska ispitivanja se vrše rutinski (vrši se detaljan pregled urina sa urinokulturom, ispitivanje krvne slike sa leukocitrnom formulom, hemoglobin, ispitivanje parametara bubrežnih funkcija i elektrolita u krvi, ispitivanje faktora koagulacije).

Ultrazvčni pregled trbuha sa doplerom krvnih sudova može da pomogne da se postavi tačna dijagnoza.

Do skoro se redovno upotrebljavala intravenska pijelografija koja podrazumeva ubrizgavanje kontrasta i praćenje njegovog izlučivanja putem bubrega, ali se u poslednje vreme sve više koristi skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca.

Angiografija (snimanje krvnih sudova uz pomoć kontrastnog sredstva) je i dalje metod izbora u dijagnostikovanju urodjenih arteriovenskih malformacija, pogotovo što se njom može načiniti i embolizacija u terapijske svrhe.

Preporučuje se da se načini i cistoskopija (snimanje unutrašnjosti mokraćne bešike i završnog mokraćnog kanala posebnom sondom sa kamerom) kako bi se isključilo krvarenje iz ovih strultura.

Kako se leče urodjene arteriovenske malformacije bubrega?

Kod pacijenata sa mikrohematurijom (krv u urinu nevidljiva golim okom) dolazi u obzir samo praćenje stanja, uz ležanje i primenu analgetika.

Kod ozbiljnijeg krvarenja, dolazi u obzir transfuzija krvi, ili derivata krvi, kao i transkateterska embolizacija radi sprečavanja daljeg krvarenja. Za embolizaciju ovih malformacija se koristi alkohol, a nekada je potreban i veći broj tretmana da bi se osiguralo izlečenje.

Na žalost, kod velikih promena, embolizacija ne može da pomogne, pa se mora načiniti nefrektomnija (hirurško odstranjivanje bubrega).