Šta je urodjena stenoza jednjaka?
Urođene mane (kongenitalne malfmracije jednjaka) predstavljaju složenu grupu poremećaja u razvoju jednjaka. Nejčešće kongenitalne malformacije jednjaka su ezofagealna atrezija i traheoezofagealna fistula, stenoza jednjaka, duplikature jednjaka, divertikulumi jednjaka, kratak jednjak.
Jednjak se razvoja tokom ebmrionalnog perioda od začeća do 15 nedelje složenim mehanizmom. Bilo kada tokom ovog perioda može doći doproblema tokom razvoja i stvaranja greške koja se manifestuje nekom od pomenutih malformacija.
Suženja jednjaka (ezofagealne stenoze) se najčešće javljaju na spoju srednje i donje trećine jednjaka, ali se mogu ajviti na bilo kom dleu jednjaka. Mogu se karakterisati prisustvom vezivno tkivne membrna u lumenu jednjaka, ili proliferacijom mišićnih vlakana koja sužavaju lumen jednjala. Kod stenoza postoji lumen jednjaka, za razliku od atrezije gde je jednjak predstavljan vezivno tkivnom formacijom.
Statistički podaci pokazuju da se kongenitalne stenoze jednjaka javljaju otpirlike na svakih 20 000 novorodjenčadi. Ne postoji razlika izmedju polova po zastupljenosti, a nešto veća incidenca je kod pripadnika azijatske populacije, naročito u Japanu.
Kako se manifestuje urodjena stenoza jednjaka?
Simptomi i znaci urodjene stenoze jednjaka mogu biti različiti i varirati u vremenu kada se javljaju, a najčešće su
- može postojati otežano sisanje koje dugo traje
- može se javiti vraćanje sadržaja prilikom sisanja (sadržaj se vraća kroz nos, ili dete pojačano balavi i mleko curi prilikom sisanja)
- simptomi u prvih nekoliko meseci se javljaju kod težih stenoza
- najčešće se simptomi i znaci javljaju prilikom uvodjenja kašaste i čvrste hrane, posle šestog meseca
- sadržaj se može vratiti kroz nos , ili se aspirirati, zbog čega može da dodje do nastanka aspiracione pneumonije
- često se javlja povraćanje unteog sadržaja nakon, ili u toku obroka
- deca mogu balaviti dok jedu i držati se rukama za predeo grudi (zbog bola i osećaja stranog tela)
- najčešće, do razvoja simptoma otežanog gutanja i zadržavanja hrane što može prouzrokovati bol prilikom hranjenja i odbijanje hrane nastaju kada se počne sa unošenjem čvrste hrane, posle šestog meseca
- postoji zaostajanje u rastu i razvoju, dete je mršavo i često odbija hranu
Kako se postavlja dijagnoza esofagealna stenoze?
Klinička slika sa objektivnim pregledom deteta i pojavom usporenog rasta i razvoja je dovoljna da se postavi sumnja na ovo stanje.
Definitivna dijagnoza se postavlja endoskopskim pregledom jednjaka (ezofagoskopija) pri čemu se uvodi sonda sa kamerom u jednjak i snima njegova unutrašnjost. Ova metoda omogućava i eventualno uzimanje isečka tkiva za analizu koji bi detaljnije pokazao o kakvom tipu promene se radi.
Kontrastno snimanje sa barijumom se može sprovesti i tada se vivi duže zadržavanja kontrasta u pojedinim delovima jednjaka.
Merenje Ph vrednosti unutar jednjaka omogućava da se isključi postojanje ožiljnih promena zbog vraćanja kiselog želudačnog sadržaja u jednjak.
Rutinski se izvodi i manometrija koja podrazumeva merenje pritiska unutar jednjaka i na osnovu toga se može proceniti i težina stanja.
Kako se leče urodjene stenoze jednjaka?
Manje, ograničene stenoze se mogu lečiti balon dilatacijom, ali ova procedura nosi odredjeni rizik od rupture jednjaka i potencijalnih, ozbiljnih komplikacija. Česti si i recidicvi nakon dilatacije.
Kod veći stenoza koje se ne mogu dilatirati, dolazi u pobzir operativno lečenje koje podrazumeva resekviju stenotičnih delova jednjaka.
Preporučuje se ishrana sa kašastom, ili tečnom hranom, kao i plasiranje nazogastrične sonde i ishrana kroz nju. Kod težih slučajeva dolazi u obzir kreiranje gastrostome i ishrana kroz nju.
Prognoza stenoza jednjaka zavisi od težine samog stanja.
