Deficit (nedostatak)vgvoždja kod deteta, dece

Deficit gvožđa predstavlja najčešći nutritivni poremećaj kod dece; ne samo u nerazvijenim, nego i u razvijenim zemljama sveta. Iako se sreće u svim uzrastima, najučestaliji je od 6 do 24 meseci starosti i krajem puberteta.

Negativan bilans gvožđa uglavnom nastaje kao posledica nepra­vilne ishrane, a rede usled oboljenja praćenih njegovom malap- sorpcijom ili patološkim gubitkom. Otuda pravilna ishrana, koja podrazumeva ne samo optimalnu količinu gvožđa nego i adekvatne uslove za njegovu crevnu apsorpciju, čini osnovu prevencije ovog patološkog stanja. U tom cilju se odojčetu rođenom u terminu, uz majčino mleko i/ili adaptiranu mlečnu formulu obogaćenu gvožđem, sa navršenih 4-6 meseci uvodi nemlečna hrana, odnosno, ukoliko je na isključivo prirodnoj ishrani, medikamentni dodatak gvožđa u dozi od 1 mg/kg tt dnevno (Američka akademija za pedi­jatriju, 2004). Ukoliko se, međutim, radi o odojčetu rođenom pre termina ili sa malom porođajnom težinom za gestacijsku dob, medikamentna profilaksa sideropenijske anemije započinje od navršenog prvog meseca po rođenju i to ako je na ishrani majčinim mlekom u dozi od 2 mg/kg tt dnevno (maksimalno 15 mg dnevno), a ako se hrani odgovarajućom formulom kravljeg mleka 1 mg/kg tt (Američka akademija za pedijatriju, 2004). Kod deteta starijeg od godinu dana, pod uslovom da je zdravo i da se pravilno hrani, a posebno ako unosi dovoljno mesa i određene vrste povrća, kao što su pasulj, grašak’i druga, problem sideropenijske anemije se ne postavlja. Optimalan unos mesa, koje je najbolji izvor gvožđa, kao i navedenih vrsta povrća je posebno važan u periodu najbržeg rasta i razvoja, tj. do navršenih 3 godine i tokom puberteta.

Sem neadekvatne ishrane ili u kombinaciji s njom, negativan bilans gvožđa mogu uzrokovati i različita oboljenja kao što su pro- tein-senzitivne enteropatije (nepodnošenje glutena, proteina krav­ljeg mleka i dr.), alergijski kolitis, gastroezofagusni refluks, pore­mećaji praćeni krvarenjem, hronične inflamatorne bolesti creva (ulcerozni kolitis i Crohnova bolest), crevne parazitoze i druga. Takođe, deficit gvožđa je čest nalaz i kod bolesnika sa hroničnim ekstraintestinalnim zapaljenjskim oboljenjima infektivne ili nein- fektivne prirode.

Pored odgovarajuće ishrane i medikamentne nadoknade deficita gvožđa, uspešna prevencija, kao i korekcija sideropenijske anemije u ovim stanjima, svakako podrazumeva i tretman osnovne bolesti.

Detalje vezane za incidencu, kliničku sliku, dijagnostiku i terapi­ju deficita gvožđa videti u poglavlju “Hematologija sa onkologijom”.