Pravi (centralni) prerani pubertet (Pubertas praecox vera)
Pravi prerani pubertet je posledica preranog aktiviranja osovine hipotalamus-hipofiza-gonade (naziva se i GnRH-zavisni oblik). Sve endokrine i fizičke pojave nastupaju istim redosledom kao i u normalnom pubertetu i obuhvataju ubrzano rastenje s telesnom visinom koja je često veća od 97. percentila, uznapredovalu koštanu zrelost, porast bazalnih koncentracija i puisne sekrecije gonadotropnih hormona, kao i koncentraciju gonadnih hormona. Pravi prerani pubertet je znatno češći kod devojčica i kod većine (više od 90%) je nepoznatog uzroka (idiopatski prerani pubertet). Raniji početak puberteta je često porodična odlika (konstitucional- ni rani pubertet). Savremena epidemija preuhranjenosti i gojaznos- ti u razvijenim zemljama doprinosi ranijem početku puberteta. Gojazne devojčice dobijaju menarhu u ranijem uzrastu u odnosu na devojčice normalne telesne mase..Organski uzroci se otkrivaju kod manje od 10% devojčica i to uglavnom mlađih od šest godina.
Za razliku od devojčica, kod 50% dečaka s preranim pubertetom otkrivaju se poremećaji CNS (hamartomi, gliomi hipotalamusa ili optičkog nerva sa ili bez neurofibromatoze, astrocitomi i ependimomi). Otuda, u slučaju pojave pravog preranog puberteta kod svih dečaka, kao i devojčica mlađih od šest godina, neophodno je preduzeti ispitivanje u cilju otkrivanja organskih oboljenja, posebno tumora mozga
U terapiji pravog preranog puberteta koriste se analozi gonadotropin rili- zing-hormona (triptorelin, leuprolid i drugi) sa dugim delovanjem („depo” preparati) i treba ih dati deci s ranim početkom i brzom progresijom polnog sazrevanja. Ti lekovi sprečavaju dalji rast dojki i pojavu menarhe (odnosno dovode do prestanka menstruacija), usporavaju uznapredovalo koštano sazrevanje što ima povoljan efekat na prognozu u pogledu rastenja u visinu. Kod većine dece s konstitucionalnim preranim pubertetom najvažnija je psihološka podrška uz objašnjavanje njegove benigne prirode.
