Lečenje raka kod deteta, dece, osnovni principi

U poslednjih 50 godina, primenom kombinovane terapije koja uključuje citostatike, zračenje i hirurgiju, postignut je veliki uspeh u lečenju raka kod dece. Šezdesetih godina dvadesetog veka peto­godišnje preživljavanje kod dece obolele od raka iznosilo je 28%, a od 1990. godine izlečenje se može očekivati kod više od 75% obolele dece. Najveći napredak postignut je u lečenju leukemija i limfo­ma, a danas se smatra da je svaki hiljaditi četrdesetogodišnjak u detinjstvu lečen od raka.

Radioterapija (sem zračenja celog tela u pripremi za transplan­taciju matičnih ćelija hematopoeze) i hirurgija imaju prevashodno lokalno dejstvo, dok citostatici imaju i dodatne sistemske efekte. Osnovni princip hemioterapije je primena kombinacija citostatika pre pojave metastatske bolesti u maksimalnim dozama i u što kraćem vremenskom periodu koje organizam može da toleriše. Tako se postiže veća stopa i duže trajanje remisije i prevazilazi se problem rezistencije malignih ćelija na citostatike. Izbor protokola kombinovane hemioterapije je zasnovan na histologiji tumora i raširenosti bolesti. Većina citostatika ima rana neželjena dejstva od kojih su najčešća mijelosupresija, mučnina, povraćanje, anoreksija, mukozitis i alopecija. Paravenski dati citostatici dovode do nekroze kože i potkožnog tkiva. Kasna neželjena dejstva citostatika mogu se ispoljiti na rast i razvoj ili imati organ-specifično dejstvo.

Tokom rasta i razvoja tkiva su izuzetno osetljiva na zračenje, a učestalost i težina oštećenja zavise od uzrasta, tipa zračenja, lokali­zacije zračnog polja, dnevne i kumulativne doze. Svi tumori nemaju

Pravovremena dijagnoza, lečenje i praćenje toka maligne bolesti kod dece zahtevaju kompleksan multidisciplinarni pristup u specija- lizovanim centrima

Dragana Vujić, Miloš Kuzmanović

Glavni ciljevi u dečjoj hematoonkologiji su trajna remisija i kvalitetan život izlečene dece

Mnoga neželjena dejstva terapije su supklinička u toku lečenja, a postaju klinički jasna sa rastom, razvojem, povećanim naporom, ili sa godinama podjednaku radiosenzitivnost i zračenje se ne primenjuje kod svih radiosenzitivnih tumora. Uz brojna kasna neželjena dejstva u toku radioterapije, dolazi i do iritacije i degeneracije zdravog tkiva na mestu primene zračne terapije sa različitom simptomatologijom u zavisnosti od lokalizacije.