Tumori (rak) kod deteta, dece, poreklo, podela i uzroci
Maligne bolestiu kod dece čine oko 1% ukupnog broja obolelih od maligniteta i javljaju se sa učestalošću od oko 140 na milion dece godišnje. Češće obolevaju deca do pete godine života.
Embrionalni tumori nastaju usled patološke proliferacije tkiva tokom organogeneze i mogu se naći u mozgu (meduloblastom), simpatičkom nervnom sistemu (neuroblastom), u bubregu se lokalizuje nefroblastom ili Vilmsov (Wilms) tumor, u oku retinoblas- tom, u jetri hepatoblastom, a embrionalni rabdomiosarkom spada u sarkome mekih tkiva.
Veliki broj histoloških tipova, različite anatomske lokalizacije i odsustvo patognomo- ničnih znakova i simptoma otežavaju pravovremenu sumnju i rano prepoznavanje kao bitan preduslov uspešnog lečenja raka u dečjem uzrastu.
U etiologiji raka (kancera) kod dece imaju ulogu genetski i faktori spoljašnje sredine, od kojih su najviše proučavani jonizujuće i nejonizujuće zračenje, infekcije, zanimanje roditelja, socijalno-ekonomski činioci i lekovi.
Kod dece se kancerogeni uticaj jonizujućeg zračenja argumentuje porastom obolevanja od leukemije nakon eksplozije atomske bombe u Hirošimi i povećanom incidencijom raka štitne žlezde posle nuklearne katastrofe u Černobilu. Endemska pojava Burkitovog (Burkitt) limfoma u tropskim predelima u dece inficirane Epštajn-Barovim virusom (Epstein-Barr) se smatra najboljim primerom za povezanost infekcija i malignih bolesti.
U manje od pet procenata obolele dece postoji pozitivna porodična anamneza ili fizikalni nalaz u smislu prisustva naslednih faktora. Najčešći prinier je porodična pojava retinoblastoma (40% svih retinoblastoma je nasledno), dok se nasleđe kao etiološki činilac nešto rede sreće kod Vilmsovog tumora. U odsustvu poznatih genetskih činilaca kod obolelog deteta ili članova njegove porodice, rizik za pojavu malignog oboljenja kod braće i sestara je dva puta veći nego u opštoj populaciji. Ovo povećanje učestalosti ne opravdava sprovođenje bilo kakvih specijalnih mera kontrole prema braći i sestrama obolelog, izuzev kod monozigotnih blizanaca obolelih od akutne limfoblastne leukemije (ALL). Među potomcima ljudi koji su kao deca izlečeni od malignog oboljenja, isključujući porodice sa genetskom predispozicijom, nije zabeležena povećana učestalost obolevanja bilo koje vrste.
