ALERGIJA NA PROTEINE KRAVLJEG MLEKA
Alergija na proteine kravljeg mleka predstavlja najčešći klinički entitet u okviru tzv. “protein-senzitivnog sindroma” koji se javlja u ranom detinjstvu. Sreće se kod 2-3% dece, uglavnom u dobi odo- jčeta i malog deteta. Poremećaj je, gotovo redovno, prolaznog karaktera i primarno pogađa odojčad nasledno sklonu alergiji,
Sreće se u drugom tromesečju života. Manifestuje se hroničnom neh moragijskom dijarejom, poremećajem napredovanja i sideropenijskom anemijom.
Dijagnoza alergije na proteine kravljeg mleka se zasniva na detaljnoj ličnoj i porodičnoj anamnezi, kompletnom kliničkom pregledu i odgovarajućim laboratorijskim i drugim ispitivanjima prilagođenim tipu hipersenzitivnosti i karakteru tegoba ispitanika. Kod svih bolesnika sa hroničnom dijarejom neophodno je isključiti intoleranciju laktoze, kao i intestinalne i ekstraintestinalne infekcije kao potencijalne uzroke tegoba. Za dokazivanje reaginske preo- setljivosti na proteine kravljeg mleka potrebno je uraditi kožnu probu i/ili odrediti nivo specifičnih IgE antitela u serumu. Od pomoćnog dijagnostičkog značaja je i nalaz većeg broja eozinofila u perifernom razmazu krvi. Za pouzdanu potvrdu alergijskog prok- tokolitisa i protein-senzitivne enteropatije, odnosno enteritisa, međutim, neophodno je uraditi biopsiju sa patohistološkim pregledom uzoraka sluznice. Bitan dijagnostički značaj, svakako, ima i povlačenje tegoba bolesnika po prelasku na eliminacionu dijetu.
Osnovu terapije alergije na proteine kravljeg mleka čini eliminaciona dijeta. Ukoliko je dete na ekskluzivnoj prirodnoj ishrani, eli- minaciona dijeta se propisuje majci, dok se odojčetu koje se vešta- čki hrani daju mlečne formule bazirane na ekstenzivnom proteinskom hidrolizatu, a nakon tog uzrasta formule sojinog mleka. Zbog visokog rizika od senzibilizacije, sojino mleko se odojčetu alergičnom na proteine kravljeg mleka, posebno onom sa nereaginskim oblikom preosetljivosti i mlađem od 6 meseci, ne savetuje. Pored navedenih proizvoda, postoje i mlečne formule sačinjene od slobodnih amino-kiselina, ali su one primarno namenjene ishrani dece koja su senzibilisana na ekstenzivne proteinske hidrolizate. Zbog . čitavog niza nutritivnih nedostataka, kao i velikog rizika od unakr- • sne i naknadne senzibilizacije, kozje i ovčje mleko se ne preporučuju deci koja ne podnose proteine kravljeg mleka.
Zbog visokog rizika od senzibilizacije, odojčetu alergičnom na proteine kravljeg mleka nemlečna hrana se ne savetuje pre navršenih 6 meseci. Takođe, uvođenje žumanca i pšeničnog brašna treba odložiti do navršenih godinu dana.
Osnovu prevencije poremećaja tolerancije proteina kravljeg mleka čini prirodna ishrana, odnosno, kao njena alternativa, standardna mlečna formula. Kod odojčadi sa izrazitom atopijskom konstitucijom, međutim, signifikantnu profilaktičnu prednost u odnosu na standardne formule kravljeg mleka imaju parcijalni proteinski hidrolizati.
Kao što je rečeno, poremećaj tolerancije proteina kravljeg mleka predstavlja prolaznu pojavu. U nereaginskom obliku preosetljivosti, koji se sreće u alergijskom proktokolitisu i protein-sen- zitivnoj enteropatiji, kod najvećeg broja bolesnika tolerancija proteina kravljeg mleka se uspostavlja u uzrastu od godinu dana. Otuda navršena prva godina predstavlja najčešći termin provokacije tolerancije proteina kravljeg mleka. Zbog rizika od težih aler- gijskih reakcija, izvođenje ove procedure se ne savetuje van hospi- talnih uslova. Međutim, u reaginskom obliku hipersenzitivnosti
poremećaj obično traje duže, a izuzetno retko i doživotno. Značajan broj bolesnika sa reaginskim oblikom preosetljivosti na proteine kravljeg mleka u kasnijem detinjstvu boluje od astme i drugih alergijskih manifestacija od strane respiratornog sistema.
