Dijagnoza i lečenje celijačne bolesti kod dece
Dijagnoza celijačne bolesti se zasniva na karakterističnom pato- histološkom nalazu pri pregledu sluznice tankog creva i kliničkom oporavku bolesnika na dijeti bez glutena. Za potvrdu asimptomat- skog oblika bolesti, međutim, neophodna je i kontrolna entero- biopsija kojom se dokazuje normalizacija izgleda sluznice tankog creva na eliminacionoj dijeti. Kod dece kod koje je bolest konstato- vana unutar prve dve godine po rođenju, zatim kod pacijenata kod kojih je dijeta bez glutena uvedena bez prethodne enterobiopsije, kao i u slučajevima gde morfološko oštećenje sluznice pri prvoj enterobiopsiji nije bilo tipično ili su uzorci bili neadekvatni za pouzdano tumačenje, konačna potvrda ili isključenje celijačne bolesti se zasniva na biopsijskom nalazu tokom provokacije tolerancije glutena. Pošto može da ugrozi kvalitet stalnih zuba, ovaj postupak se ne preporučuje pre navršene šeste godine, a zbog neželjenih efekata na rast i razvoj deteta ni tokom puberteta. Serološki pokazatelji bolesti, kao što su autoantitela na endomizi- jum i tkivnu transglutaminazu, imaju visoku senzitivnost i specifičnost, ali ne i apsolutnu dijagnostičku vrednost. Otuda se primarno koriste u otkrivanju asimptomatskih i netipičnih oblika celijačne bolesti, kao i u proceni doslednosti eliminacione dijete u slučajevima gde je bolest već verifikovana. Pored toga, primena ovih testova olakšava donošenje odluke za patohistološki pregled sluznice tankog creva kod bolesnika na provokaciji tolerancije glutena i daje potpuniji uvid u remisiju bolesti tokom početne faze lečenja.
Osnovu lečenja celijačne bolesti čini doživotna dijeta bez glutena. Kod bolesnika sa simptomatskim oblikom bolesti potrebna je korekcija deficita mikroelemenata i vitamina, pre svega gvožđa i folata, a u 5-10% slučajeva i privremena restrikcija laktoze. U najtežim oblicima bolesti, pored stabilizacije vodeno-sonog bilansa i uklanjanja edema, primenjuju se semielementarna i/ili dodatna parenteralna ishrana, a izuzetno retko i kratkotrajna glikokortikoidna terapija.
Uz striktnu dijetu oboleli od celijačne bolesti imaju dobru prognozu. Zapravo, ukoliko poštuju odgovarajući režim ishrane ove osobe nisu bolesnici. Nepridržavanje dijete bez glutena, međutim, može da dovede do različitih nutritivnih i/ili autoimunskih komplikacija, nekad i veoma teških.
