Acanthamoeba keratitis (zapaljanje rožnjače)

Acanthamoeba keratitis je zapaljenje rožnjače izazvano različi­tim vrstama iz roda Acanthamoeba. Acanthamoeba je široko rasprostranjeni parazit iz grupe protozoa koji je prisutan u zemlji, vazduhu i tečnim sredinama, uključujući sve vrste voda.

Ovaj parazitarni keratitis se u 85% obolelih javlja kao kompli­kacija u toku nošenja kontaktnih sočiva. Pojava Acanthamoeba keratitisa može biti povezana sa nošenjem svih vrsta kontaktnih sočiva, mada se najčešće javlja kod nosilaca mekih kontaktnih sočiva za produženo nošenje.

Pošto je za kompletno ispoljavanje ovog keratitisa potreban određeni vremenski period, u kliničkom toku bolesti mogu se raz­likovati rani i kasni znaci bolesti.

Acanthamoeba keratitis počinje umerenom iritacijom oka pra-ćenom osećajem stranog tela, fotofobijom, cilijarnom hiperemijom konjunktive i vrlo intenzivnim bolom koji je u disproporciji sa relativno oskudnim nalazom na rožnjači.

U rane znake Acanthamoeba keratitisa spadaju: (1) centralna epiteliopatija, (2) infiltracija oko kornealnih nerava (keratoneuri-tis radialis) i (3) površna fokalna infiltracija rožnjače (keratitis nummularis).

Centralna epiteliopatija je prvi i redovno prisutni klinički znak u ovoj fazi bolesti. Epitel centralnog dela rožnjače ima nepravilan zrnasti izgled sa brojnim defektima punktiformnog i dendritiform-nog izgleda zbog čega se u ovom stadijumu bolesti Acanthamoeba keratitis često zamenjuje sa površnim herpetičnim keratitisom. Pogrešnu dijagnozu prati i neadekvatno lečenje što pogoduje daljoj progresiji bolesti i smanjuje mogućnost za kasnije uspešno lečenje.

U ovom stadijumu bolesti mogu se uočiti još i perineuralni infil­trati oko kornealnih nerava (keratoneuritis radialis) i fokalna infil­tracija površnih slojeva strome rožnjače (keratitis nummularis).

Ukoliko se medikamentno lečenje ne započne u prve četiri nede-ljekada su paraziti prisutni samo u epitelu i kada postoje samo rani znaci bolesti, dolazi do invazije strome rožnjače parazitima i razvo­ja karakteristične kliničke slike Acanthamoeba keratitisa.

Patognomoničan znak razvijenog Acanthamoeba keratitisa je kompletan ili inkompletan infiltrât strome prstenastog oblika u centralnom delu rožnjače koji se boji fiuorescei-nom. Prisustvo infiltrata na rožnjači prati i zapaljenjska reakcija dužice sa formira­njem hipopiona.i mogućim sekundarnim pove­ćanjem intraokularnog pritiska.

Acanthamoeba keratitis treba razlikovati od bakterijskog i mikotičkog keratitisa kao i infla-macija strome rožnjače druge etiologije.

Dijagnoza Acanthamoeba keratitisa postav­lja se na osnovu pozitivnih anamnestičkih poda­taka o nošenju kontaktnih sočiva, dobrog poz­navanja kliničke slike i mikroskopske identifi­kacije cisti parazita na površini kontaktnog sočiva, kao i parazito-loškog dokazivanja uzročnika (trofozoiti i ciste) u brišu sa kon­taktnog sočiva, konjunktive, „scrapingu” rožnjače i tečnosti za čuvanje kontaktnih sočiva.

Lečenje ovog keratitisa dugotrajno je i mukotrpno, pre svega, zbog loše penetracije amebicidnih lekova kroz dvostruki zid cisti parazita. Najbolji rezultati u medikamentnom lečenju Acanthamoeba keratitisa postižu se lokalnom primenom 0,1% Propamidine isethionate u obliku kapi, više puta u toku dana i 0,15% Dibrompropamidina u obliku masti, pre spavanja. Još bolji rezultati mogu se postići kombinacijom ovih lekova sa 0,02% rastvorom (kapi) Polyhexametylene buguanidina. Hirurško leče­nje izvođenjem perforativne keratoplastike preduzima se samo kada postoji opasnost od perforacije rožnjače.