Bakterijski keratitis
Bakterijski keratitis je zapaljenje rožnjače izazvano različitim vrstama bakterija. Među mnogobrojnim bakterijama, najčešći izazivači su: Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Streptococcus pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa i Moraxella sojevi.
U uslovima permanentne kontaminacije oka različitim bakterijama, učestalost bakterijskih keratitisa u zdravoj populaciji daleko je ispod one koja bi bila realno očekivana. Ovakva učestalost bakterijskih infekcija rožnjače objašnjava se izvanrednom odbrambe-nom funkcijom i sposobnošću zdravog oka da najveći broj patogenih bakterija koje dospevaju na površinu rožnjače brzo odstranjuje, tako da one nemaju mogućnost da uđu u rožnjaču i ispolje patogeni efekat
Značajnu ulogu u odbrani rožnjače od bakterijske infekcije ima njen epitel. Naime, intaktan i zdrav epitel rožnjače. predstavlja nepremostivu barijeru za najveći broj bakterija. Samo Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Haemophilus influenzae i Listeria mogu ući u stromu rožnjače kroz intaktan epitel.
Na osnovu ovih činjenica može se zaključiti, da je defekt na prednjoj površini rožnjače važan uslov za nastanak bakterijskog keratitisa i inicijalni faktor u njegovoj patogenezi. Defekti epitela koji prethode pojavi bakterijskog keratitisa, najčešće su posledica nošenja kontaktnih sočiva, povrede rožnjače, ili su sastavni deo kliničke slike neke prethodno nastale bolesti rožnjače (neuropara-litički keratitis, ekspozicioni keratitis, bulozna keratopatija).
Drugi važan uslov za nastanak bakterijskog keratitisa je prisustvo bakterija na površini oka. Bakterije dospevaju na površinu oka sa ivica kapaka (blepharitis), konjunktive (conjunctivitis) iz suzne kesice (dacryocystitis) i direktno iz spoljašnje sredine.
Nastanak i razvoj bakterijske infekcije rožnjače pomažu i različiti lokalni i sistemski predisponirajući faktori kao što su: poremećaji položaja očnih kapaka, oboljenja suznog aparata, neka oboljenja konjunktive, stanje imunodeficijencije, diabetes mellitus, hro-nični alkoholizam, narkomanija, maligna oboljenja, imunosupresi-vna terapija i drugo.
Prodor i prisustvo bakterija u stromi rožnjače izaziva lokalnu zapaljenjsku reakciju kao odgovor tkiva rožnjače na prisustvo patogenog agensa. U toku ove zapaljenjske reakcije dolazi do produkcije i oslobađanja faktora hemotakse koji uzrokuju priliv poli-morfonuklearnih leukocita na mesto zapaljenja. Na taj način, formira se u stromi rožnjače infiltrat zapaljenjskim ćelijama sa egzul-cerisanom površinom koji se boji fluoresceinom. Infiltrat rožnjače sa egzulcerisanom površinom osnovna je patološka promena i glavna karakteristika kliničke slike bakterijskog keratitisa.
Bakterije prisutne u stromi rožnjače oslobađaju svoje egzotoksi-ne koji difunduju kroz rožnjaču, ulaze u očnu vodicu i dospevaju do tkiva dužice i njenih krvnih sudova. Pod dejstvom bakterijskih toksina, dolazi do vazodilatacije i povećane permeabilnosti krvnih sudova dužice, tako da polimorfonuklearni leukociti izlaze iz krvnih sudova dužice u očnu vodicu i na dnu prednje očne komore formiraju gnojnu kolekciju poznatu kao hipopion. Infiltrat stro-me rožnjače polimorfonuklearnim leukocitima i hipopion u prednjoj očnoj komori, osnovne su karakteristike kliničke slike bakterijskih keratitisa
Bolesnici sa bakterijskim keratitisom žale se na grebanje i bol u oku, pojačano suzenje, smanjenje oštrine vida i prisustvo purulentnog sekreta.
U kliničkoj slici bakterijskog keratitisa prisutni su otok očnih kapaka, blefarospazam, fotofobija i epifora. Konjunktiva je hiperemična po tipu cilijarne ili mešovite primarno cilijarne hiperemije. Na rožnjači postoji zapaljenjski infiltrat koji se boji fluoresceinom često okružen cirkumskriptnim edemom ströme rožnjače. U prednjoj očnoj komori prisutan je hipopion a u zeničnom predelu mogu postojati priraslice između pupularne ivice dužice i kapsule sočiva (zadnje sinehije).
U diferencijalnoj dijagnozi bakterijski keratitis treba razlikovati od mikotičkog keratitisa, Acanthamoeba keratitisa i stromalnog nekroti-zirajućeg keratitisa izazvanog virusom herpes simplex tip 1.
Dijagnoza bakterijskog keratitisa postavlja se na osnovu pozitivnih anamnestičkih podataka o prethodnoj povredi ili nošenju kontaktnog sočiva, na osnovu kliničke slike i bakteriološkog dokazivanja uzročnika infekcije. Za baktriološko dokazivanje uzročnika koristi se materijal dobijen brisom ivica kapaka, konjunktive donjeg forniksa i mesta ulceracije na rožnjači. U istom postupku određuje se i antibiogram za dokazanog uzročnika infekcije kako bi se omogućilo sprovođenje kauzalne terapije.
Terapija bakterijskog keratitisa sprovodi se lokalnom primenom odgovarajućih antibiotika na osnovu antibiograma. Međutim, pošto bakterijski keratitis predstavlja urgentno stanje u oftalmologiji i pošto izazivači bakterijskih keratitisa mogu biti i gram-pozitivne i gram-negativne bakterije, mora se odmah, pre dobijanja bakteriološkog nalaza i antibiograma započeti inicijalna antibiotska terapija. Ova terapija mora da bude koncipirana tako da pokriva obe grupe bakterija. To se postiže, ili kombinacijom dva antibiotika (aminogli-kozid + cefalosporin), ili primenom antimikrobnih leköva koji su efikasni i u odnosu na gram-pozitivne i u odnosu na gram-negativne bakterije kao što su fluorohinoloni (ciprofloksacin, ofloksacin). Inicijalna antibiotska terapija sprovodi se do dobijanja bakteriološkog nalaza i antibiograma. Na osnovu dobij enog antibiograma, može se korigovati inicijalna terapija i u daljem toku lečenja, ukoliko je to potrebno, sprovoditi kao kauzalna. Međutim, to vrlo često nije potrebno. Sistemska primena antibiotika u lečenju bakterijskih keratitisa nije potrebna, izuzev kod bolesnika gde je infekcija rožnjače izazvana bakterijom Neisseria gonorrhoeae i Pseudomonas aeruginosa.
