Šta je epilepsija?

Ćelije moždanog tkiva, nuroni, postaju nadražljiviji, zbog čega dolazi do izbijanja električkih impulsa. Kako ćelije mozga komuniciraju međusobno putem električnih impulsa, iznenadno izbijanje impulsa dovodi do pojave epileptičkih napada.

U zavisnosti od toga, na kom mestu u mozgu je došlo do poremećaja, javljaju se razni tipovi epileptičkih napada. Osnovna podela je na parcijalne i generalizovane vrste napada.

Svako stanje koje dovodi do poremećaja u snabdevanju ćelija mozga kiseonikom, oštećenje nakon povrede mozga kada nastupi manji ožiljak, ili rast tumora može dovesti do epileptičkog napada.

To mogu biti upale mozga, već spomenuti tumori, poremećaji u razvoju mozga, bolesti krvnih sudova, uređene bolesti mozga, moždani udar, povrede, metabolički poremećaj kao kod dijabetesa, alkoholizma, uzimanja droga itd. U velikom broju slučajeva ne otkrije se uzročnik.

Statistički podaci pokazuju da spilepsija najčešće javlja u detinjstvu i posle 65. godine, ali se može javiti u bilo kom uzrastu.

Kako se manifestuje epilepsija?

Parcijalni epileptički napadi  postoje kada je epileptički napad rezultat poremećaja u jednom, manjem delu mozga.Oni se dele na:

• jednostavni parcijalni napad – takav napad počinje u malom području mozga i ne dolazi do poremećaja svesti. Može nastati nekontrolisano trzanje jednom rukom, nogom ili nekog drugog dela tela( npr. lica) i dovesti do poremećaja vida, sluha, osećaja dodira itd. Takođe, se mogu javiti poremećaji govora.
• složeni parcijalni napad – takođe počinje u malom području, međutim, kod njih dolazi i do poremećaja svesti. Može početi pokretima kao ponavljano češanje ruke, mljackanje, glasovima, ili nekom kombinacijom i na kraće vreme ne može se komunicirati sa pacijentom.

U nekim slučajevima parcijalni napadi mogu preći u generalizovane , odnosno simptomi se pojačavaju, dolazi do gubitka svesti, grčenja ruku i nogu, celog tela , uz ugriz jezika i nevoljno mokrenje.

Generalizovani epileptički napadi počinju u većem delu mozga i na kraju zahvate celi mozak.

• najčešći je takozvani veliki napad ( grand – mal). To je najjači epileptički napad i tom prilikom dolazi do gubitka svesti, kočenja i grčenja mišića ruku i nogu i  celog tela uz ugriz jezika i nekontrolisano mokrenje. Bolesnik poplavi u licu. Nakon što grčenje i kočenje prestane, nastupi kraći, ili duži period pospanosti, ili konfuzije koja može trajati od par minuta do par sati.
• drugi tip je takozvani apsans (petit mal). Najčešće se javlja kod dece i dolazi do kratkotrajnog prekida aktivnosti, na kratko se izgubi nit u pričanju, zagleda se u “prazno” itd.
• mioklona epilepsija odlikuje se iznenadnim trzajem ruke ,ili noge i može trajati vrlo kratko, manje od sekunde , a može se i ponavljati
• atonički napad pri kom dolazi do iznenadnog popuštanja tonusa i pada

Kako se postavlja dijagnoza epilepsije?

Osnova za postavljanje sumnje da se radi o epileptičkom napadu čini opis napada od samog pacijenta, odnosno opis osobe koja je bila prisutna i videla napad, budući da često dolazi do suženja, ili gubitka svesti i sam bolesnik nije u stanju sve da ispriča.

Prema tome, važno je da se uvek, kada je to moguće, povede sa sobom na pregled  i osobu koja je bila prisutna kod napada.

EEG (elektroencefalogram) je metoda kojom se pomoću malih elektroda koje su priljubljene za kožu glave registruje električna aktivnost mozga. Promene koje se tim putem zapažaju zavise od tipa napada i mesta promene, a ne od uzroka.

EEG nalaz može biti i normalan kod pacijenata sa epilepsijom, a isto tako i nenormalan EEG ne znači da pacijent boluje od epilepsije, ili neke druge bolesti ukoliko nema kliničkih simptoma.

U svrhu otkrivanja uzroka epileptičkih napada potrebno je načiniti skener (kompjuterizovana tomografija), ili nuklearnu magnetnu rezonancu mozga čime se mogu otkriti promene u strukturi mozga.

Kako se leči epilepsija?

Danas postoji čitav nih lekova kojima se može lečiti epilepsija. Za koji će se lekar odlučiti zavisi od tipa napada, stanja bolesnika ( npr. trudoća), prisutnosti drugih bolesti itd.

Lekovima se može smanjiti broj i težina epileptičkih napada, ali i dovesti do prestanka epileptičkih napada, kada se u nekim slučajevima može izostaviti terapija.

U slučajevima kada napadi ne reaguju na lečenje lekovima i kod kojih se  nađe mesto izbijanja električnih empulsa koji dovode do napada, može se hiruršim putem odstraniti to žarište.

Nakon operacije, neki bolesnici i dalje zahtevaju lečenje, ali sa manje lekova i u manjoj dozi.

Postoje i komplikacije, zbog čega je potrebna dobra saradnja celog tima kako bi se našlo najbolje rešenje za pacijenta.

Na kraju, jedan epileptični napad ne znači da neko boluje od epilepsije. Kako je već rečeno, epileptični napad je način na koji mozak reaguje na poremećaj u električnoj aktivnosti, a uzroci mogu biti brojni. Za postavljanje dijagnoze epilepsije potrebna su barem dva napada koja su po karakteristikama ista.