Paraliza glasnih žica (paralysis plicae vocalis)?

Glasne žice se nalaze u grlu (grkljanu) iznad dušnika i ključni su organ za govor i disanje. Prilikom govora, skupljaju se i tkivo koje ih pokriva vibrira. Vibracije proizvode glas. Prilikom disanja, glasne žice se šire i dozvoljavaju da vazduh prodje u pluća i van njih.

Paraliza glasnih žica može biti jednostrana ili obostrana.  Osobe s jednostranom paralizom imaju simptome slabog, jedva čujnog glasa. Govor zahteva mnogo truda i teško je proizvesti jak zvuk.  Pacijenti mogu imati teškoće sa gutanjem zbog nepotpunog zatvaranja glasnih žica i mogu kašljati ili se gušiti, dok jedu ili piju.

Najčešći uzrok paralize glasnica je povreda živaca koji kontroliše mišiće grkljana.

Paraliza glasnih žica (paralyisis plicae vocalis) može biti jednostrana ili obostrana, urođena ili stečena.

Urođena paraliza glasnih žica može biti jednostrana ili obostrana, a nastaje kao rezultat neuroloških poremećaja, ili povreda nerva (nervus recurrens) tokom porodjaja.

Jednostrana paraliza obično se ne primeti kod male dece. Obostrana paraliza se odlikuje   simptomima: javlja se stridor (pri disanju se čuje zvuk kao lavež psa) i plava koža (cijanoza). U tom slučaju potrebno je hitno napraviti otvaranje dušnika (traheotomija).

Stečena paraliza  nastaje najčešće zbog oštećenja nerva vagusa, odnosno njegove grane povratnog živca (nervus recurrens). Paraliza može nastati zbog: koomplikacija pri intubaciji, zapaljenskih procesa koji zahvataju krikoaritenoidni zglob (reumatoidni artritis, struma, ankilozirajući spondilitis, Rajterov sindrom, Kronova bolest, zauške, sistemski lupus), zapaljenskih procesa koji zahvataju grkljan ( Wegenerova granulomatoza, amiloidoza, sarkoidoza,  tuberkuloza, sifilis, gastroezofagealna refluksna bolest, malignih tumora grkljana, tumora gornje trećine jednjaka, tumora i metastaza u grudnom košu, hirurških intervencija  na štitastoj žlezdi, jednjaku, dušniku, karotidnoj endarterektomiji, prednjem pristupu vratnom disku kod diskus hernije, neuroloških bolesti (meningomijelocela, šećerna bolest, amiotrofična lateralna skleroza, miastenija gravis,  postpolio sindrom,  hidrocefalus), nakon terapija zračenjem, metabolički uzroci ( hipokalijemija, hipokalcemija, šećerna bolest), traume vrata, specifičnih procesa na plućima.

Koji su simptomi i znaci paralize glasnih žica?

Simptomi paralize glasnih žica zavise od položaja u kom je glasna žica.

Paralitična glasna žica može biti u tri položaja: medijalni (u središnjoj liniji), intermedijarni (srednji položaj između govora i disanja), lateralni (položaj za disanje).

Pri obostranoj paralizi u intermedijarnom položaju glasnih žica, govor je nečujan. Pri obostranoj paralizi, u medijalnoj poziciji govor je  moguć, ali je disanje izrazito otežano, jer se otvor minimalno otvara. Postoji samo uska pukotina i takvo stanje zahteva hiruršku intervenciju otvaranja dušnika (traheotomija).

Simptomi paralize nakon jednostrane i obostrane paralize su sledeći: pacijenti imaju slab glas (disfonija), a u nekim slučajevima govor može imati visoke frekvence.

Česti su problemi sa gutanjem, naročito tečnosti koja se može vraćati nazad, ili ulaziti u grkljan pa se bolesnik guši.

Bolesnici se žale na kratak dah i nedostatak vazduha.

Kako se postavlja dijagnoza paralize glasnih žica?

Potreban je detaljan pregled od strane lekara specijaliste otorinolaringologije.

Često se dijagnoza može postaviti samo razgovorom sa pacijentom, ali uvek je potrebno uraditi i neke dodatne analize kako bi se moglo ustanoviti koja vrsta paralize je u pitanju.

Na osnovu  simptoma postavlja se sumnja na ovo stanje, pa se radi laringoskopija (posmatranje grkljana pomoću optičkog instrumenta), ili laringealna elektromiografija (EMG) – ispitivanje funkcije mišića grkljana.

Kako se leči paraliza glasnih žica?

Prvi znaci spontanog oporavka u paralizi u medijalnom položaju javljaju se, otprilike nakon sedam meseci, a pri intermedijalnoj paralizi, nakon šest nedelja. Ta razlika u trajanju spontanog oporavka nastaje zbog razlike u zahvatanju mišića gornjeg i donjeg nerva koji učestvuje u funkciji glasnih žica.

Lečenje je najuspešnije ako se može otkloniti uzrok paralize bolesti.

Pacijenti kojima je glasovna terapija osnovno lečenje su oni koji imaju poželjan položaj glasnih žica, ili se ne može lečiti osnovna bolest. Kad se kombinuje sa hirurgijom, obavlja se nakon operacije i često je efekat znatno bolji.

Postoji niz hirurških metoda, međutim hirurškom intervencijom je teško uspostaviti obe osnovne funkcije grkljana – i disanje i govor.

Tri su najčešća hirurška postupka za lečenje paralize glasnih žica: medijalizacijska tiroplastika (radi se u lokalnoj anesteziji i postavlja se silikonska proteza u prostor izmedju glasnih žica), aritenoidna adukcija  (radi se u lokalnoj anesteziji i postavljaju se šavovi na glasne žice), injekcija u glasne žice (radi se u opštoj anesteziji i podrazumeva injektiranje materijala, poput masnog tkiva u glasnu žicu, čime se smanjuje prostor izmedju njih).