Šta je iščašenje (luxatio)?
Iščašenje predstavlja povredu zgloba koja se karakteriše poremećajem anatomskog odnosa kostiju zgloba pri kom zglobna glava izlazi iz zglobne čašice, sa, ili bez povreda okolnih tetiva, ligamenata i zglobne kapsule, ali i krvnih sudova i okolnih nerava. Najčešće do povrede po tipu iščašenja dolazi prilikom dejstva sile na predeo zgloba po tipu direktnog udarca, ili tokom izvrtanja zgloba prilikom padova, hoda po neravnim podlogama…
Iščašenja najčešće nastaju prilikom delovanja traume i tada se nazivaju traumatska iščašenja, ali mogu biti i urodjena (kongenitalna displazija kuka). Iščašenja mogu nastati i prilikom reumatodinog artritisa kao komplikacija osnovne bolesti.
Statistički podcai pokazuju da su povrede zglobova po tipu iščašenja javljaju redje od povreda mišića, ligamenata i tetiva i javljaju se na svakih 100 različitih povreda. Najčešće do iščašenje dolazi na zglobovima ramena, skočnog zgloba, ali i prstiju, kolena i laktova. Znatno redje dolazi do ičašćenja ostalih zglobova u telu.
Kako se manifestuje iščašenje?
Simptomi i znaci iščašenja zgloba su
- pojava bola u zahvaćenom zglobu
- aktivni pokreti iščašenog zgloba su često onemogućeni, kao i pasivni i veoma su bolni
- koža okolnog predela je plavičasto prebojena (razvija se hematom)
- postoji očigledan deformitet zgloba zbog ispadanja zglobne glave iz čašćice zgloba
- u slučaju oštećenja neurovaskularnih struktura postoji odgovarajuća simptomatologija
Kako se postavlja dijagnoza iščašenja zglobova?
Anamneza sa kliničkom slikom i onjektivnim pregledom je dovojna za postavljanje dijagnoze povrede po tipu iščašenja.
Potrebno ja načiniti rendgenski snimak koji potvrdjuje dijagnozu, a upotreba skenera (kompjuterizovana tomografija) i nuklearne magnetne rezonance dolazi u obzir radi procene oštećenja okolnih struktura (ligamenti tetive).
Elektromioneurografija i ultrazvučna dopler sonografija folazi u obzir kod oštećenja neurovaskularnih elemenata pogodjene regije.
Kako se leče iščašenja?
Najadekvatniji način lečenje kod iščašenja je vraćanje zgloba u anatomski položaj (repozicija) koja zavisi od vrste zgloba, tipa povrede i stepena oštećenja.
Nakon repozicije mora se načiniti imobilizacija povredjenog zgloba radi prevencije njegovog ponovnog ispadanja.
Nakon imobilizacije potrebno je načiniti fizikalni tretman sa rehabilitacijom
Operativna repozicija i lečenje se radi kod išašenje sa prelomima, oštećenja okolnih struktura zgloba, kod habitualnih luksacija…
