Trombozna trombocitopenijska purpura
Trombozna trombocitopenijska purpura (TTP) je teško, najčešće, akutno oboljenje, koje ima letalan ishod ako se ne leci. Moschowitz je opisao prvi slučaj 1924. godine. Ispoljava se trombocitopenijom, mi-kroangiopatskom hemoliznom anemijom, neurološkim poremećajima, renalnom in-suficijencijom i temperaturom.
Etiologija i patogeneza
Etiologija ovog oboljenja još uvek nije u potpunosti razjašnjena. U patogenezi primarnu ulogu imaju promené na malim krvnim sudovima (mikroangiopatija) sa depozitima fibrina i trombocita. Verovalo se da trombocitopenija nastaje zbog intravaskul-ne agregacije trombocita a neurološka, bubrežna disfunkcija i intravaskulna hemoli-za eritrocita zbog delimično okludiranih arteriola i kapilara. Do 1970. godine većina bolesnika je umirala. Od tada, transfuzijom i/ili izmenom plazme, postignut je oporavak većine bolesnika. Pored lezije endotela, smanjenja prostaciklina i fibri-nolize, zapaženo je prisustvo vrlo velikih multimera vWF u plazmi bolesnika sa TTP za koje se pretpostavljalo da su odgovorni za aglutinaciju trombocita. Za normalnu proteolizu velikih multimera vWF neophodno je prisustvo proteaze vWF. Ispitivanja 1998. godine su dokazala da je u plazmi bolesnika sa TTP snižena aktivnost proteaze vWF, što doprinosi razjašnjenju patogeneze. Prisustvo IgG inhibitora i nestanak proteazne aktivnosti prethode re-lapsu. Međutim, sniženje ekstremno velikih multimera vWF u akutnoj fazi TTP može nastati zbog njihove adhezije za tromboci-te i aglutinacije ili zbog proteolize pod dej-stvom kalpain-like proteaze oslobođene iz agregiranih trombocita. Danas se smatra da je konstitucionalni ili stečeni nedostatak proteaze vWF glavni patogenetski mehanizam u nastanku TTP.
Klinička slika
Najčešće počinje akutno, fulminantno, sa temperaturom, hemoragijskim sindromom zbog trombocitopenije, intravaskul-nom hemoliznom anemijom, neurološkim poremećajima i insuficijencijom bubrega. Vrlo brzo se nadovezuju neurološki ispadi i gubitak svesti.
Dijagnoza i diferencijalna dijagnoza
Dijagnoza TTP se postavlja na osnovu tipične pentade: trombocitopenija, intravaskulna hemolizna anemija sa prisustvom fragmentisanih eritrocita (shizocita), neurološki ispadi i bubrežna insuficijencija. Bolest treba razlikovati od hemolizno-uremijskog sindroma (HUS) koji se javlja češće kod de-ce, sa izraženijom bubrežnom insuficijencijom i retkim neurološkim poremećajima, kao i od Evansovog sindroma koji se odlikuje imunom trombocitopenijom i autoimu-nom hemoliznom anemijom (Coombs poz.).
Lečenje
Bolesnike sa TTP kod kojih postoji he-reditarni nedostatak proteaze vWF treba lečiti transfuzijama plazme. Bolesnike sa IgG antiproteaznim antitelima treba lečiti plazmaferezom uz nadoknadu svezom plazmom i imunosupresivima.