Novorodjenče

Po definiciji novorođenče (neonatus) je svako živo rođeno dete, rođeno sa 28 i više nedelja trud­noće, na rođenju teško 1000 gr i više, bez obzira na telesnu dužinu. ,   *?

Novorođenčetom se zove i dete u prve četiri nedelje života, računajući od rođenja pa sve do 29. dana, ili do kraja 4. nedelje života.

Perinatalno doba počinje od 22. navršene nedelje graviditeta ili 154-og dana trudnoće i traje do kraja prve nedelje posle porođaja, kada plod u normalnim uslovima teži 500 gr i više .

Živorođenje je bez obzira na trajanje trud­noće, izlazak ploda iz materice, koji u spoljašnjoj sredini diše ili pokazuje bilo kakve znake života, kao što su: otkucaji srca , pulsacije pupčane vene ili jasne pokrete voljne muskulature, nezavisno da li je pupčana vrpca presečena ili je posteljica još neodvojena. Svaki plod sa takvim životnim odlikama smatra se živorođenim detetom.

Mrtvorođenje, ili fetalna smrt, je smrt nastala pre potpune ekspulzije ili ekstrakcije ploda iz materice bez obzira na trajanje trudnoće. Na smrt ukazuje činjenoca da posle takvog odvajanja plod ne diše ili ne pokazuje bilo kakve znake života: otkucaje srca, pulsacije pupčane vene ili vidne pokrete voljne muskulature.

Porođajna težina je težina tela novorođenčeta ili ploda izmerena neposredno posle rođenja. Izražava se u celim brojevima i jedan je od obaveznih podataka za identifikaciju novorođenog deteta. Telesna visina, obim glave i obim grudi mere se neposredno posle rođenja i označavaju u celim brojevima. Na njihovu vrednost utiču: stav ploda u materici, naduvi na prednjačećem delu ploda, telesne nepravilnosti, itd. Stoga se ne koriste za identifikaciju novorođenčeta.

Na osnovu telesne težine na rođenju , novorođena deca se generalno dele na dve velike težinske grupe. Prvu grupu čini novorođenčad normalne telesne težine na rođenju, a to su ona teška 2500 g ili više. Drugu grupu čini novorođenčad male telesne težine na rođenju, odnosno ona lakša od 2500 gr. Novorođenčad male telesne težine na rođenju radi detaljnijeg posmatranja, razvrstavaju se na decu veoma male telesne težine (1500 g i manje) (a) i decu izuzetno male telesne težine na rođenju (1000 g i manje).

U zavisnosti od količine prisutnog potkožnog masnog tkiva i glikogenskih rezervi u mišićima, koje daju izgled uhranjenosti i razvijenosti, a prema skali na antropomertijskim normativima intrauterusnog rasta i razvoja za odgovarajuću gestacijsku zrelost i pol, novorođena deca na rođenju mogu biti:

1)          mršava, neuhranjena, izgladnela (neonatus hypotrophycus) telesne mase na rođenju ispod 10-og procenta na skali odgovarajućih normativa

2)          normalno uhranjena, odgovarajuće poro­đajne težine (neonatus eutrophycus) čiji se antropometrijski parametri nalazi između 10-og i 90-og procenta na grafikonu normativa

3)          ugojena, prevelike porođajne težine (neo­natus hypertrophycus) telesne mase iznad 90-og procenta na krivoj liniji antropometrijskih nor­mativa.

Prema trajanju trudnoće i rođenju deteta u odnosu na izračunati rok porođaja novorođena deca su:

1)          Prevremeno rođena – nedonešena deca, nedonoščad – (neonatus praetemporarius) anatom­ski, fiziološki i biohemijski nezrela. Prevremeno rođena deca se rađaju pre navršene 37. nedelje trud­noće ili pre 259. dana intrauterusnog razvoja ili 3 (i više )pune nedelje pre predviđenog roka za porođaj.

2)          Ročna, rođena u roku u pretpostavljenom terminu za porođaj (neonatus a taemporae) (rani­je neonatus taemporarius) biološki zrela rađaju se • između navršene 37. i neispunjene 42. nedelje trudnoće ili posle navršenog 259. do puna 294. dana intrauterusnog razvoja.

3)     Prenešena novorođenčad, (neonatus post- temporarius), čije je biološko sazrevanje produ­ženo ili završeno ranije, rađaju se posle ispunjene 42-e nedelje gestacije ili 294. dana od pretpostavl­jenog datuma porođaja

Do desete revizije Međunarodne klasifikacije bolesti svetske zdravstvene organizacije (SZO) od 1997. godine, novorođena deca porođajne težine 2500 gr i manje, svrstavana su u grupu prevre­meno rođene dece bez obzira na dužinu trajanja trudnoće.

Prevremeno rođenje je vremenski pojam i govori o naglom prekidanju biološkog sazrevanja organa i sistema, a intrauterusni zastoj rasta svedoči o vremenu nastanka i stepenu delovanja faktora rizika pod kojima se plod razvija.

Perinatalni morbiditet i mortalitet prevre­meno rođene dece je direktno zavisan od biološke zrelost-faze prekinutog biološkog sazrevanja organa i sistema ploda, tako da prevremeno rođeno dete i dete male telesne mase za datum rođenja nisu sinonimi.

Prevremeno rođeno dete, koje narod zove nedonošče jer nije doneto do očekivanog roka, kada uspešno prebrodi biološko sazrevanje organa i sistema (uzrast novorođenčeta i odojčeta) ima normalan psihomotomi razvoj, dok psihomotorni razvoj deteta sa intrauterusnim poremećajem rasta zavisi od vrste i jačine delovanja faktora rizika.

Porođajna težina i gestacijska zrelost pred­stavljaju osnovne kliničke pokazatelje životnih sposobnosti novorođenog deteta.