Šikeleov sindrom
Spazmodični porođaj je posebno izučavao Šikele. Po njemu postoje tri faze ovakvog porođaja.
Prva je faza lažnih kontrakcija, koja traje od nekoliko sati do nekoliko dana. Kontrakcije su bolne, retke, na oko 20 minuta, ali je cerviks čvrst i zatvoren, eventualno prolazan za jedan prst. Prva faza se obično završava prsnućem vodenjaka. U drugoj fazi kontrakcije mogu ili prestati, pa se razvija primarna inercija uterusa, ih, što je češće, mogu postati frekventnije, jače i još bolnije. Pri tom su kontrakcije iregularne, nejednakog trajanja i pauze, a uprkos “dobrim” i bolnim kontrakcijama stanje, na grliću se slabo menja. On se skraćuje ih izravnava sa ivicama koje su debele, čvrste i rigidne, a ušće je otvoreno najviše za 2-3 cm. U trećoj fazi kontrakcije su sve jače, skoro neizdržive, porodilja je nemirna. Grlić se ne otvara, ivice postaju sve deblje, često edematozne. Uterus je u hipertonusu, glavica se ne spušta i porođaj se produžava. Ako porođaj traje duže od 18 sati razvija se fetalna ugroženost, a stanje se naziva zanemarenim spazmodičnim porođajem.
Distocija konstrikcionog prstena ili Demlenov sindrom Ovo stanje karakteriše inverzija kontraktilnosti, jer kontrakcije počinju u donjem uterinom segmentu, tu su najduže i najjače i donji
materični segment postaje napet i osetljiv , što predstavlja tzv. istmičko-cervikalnu distociju. Često je udružena i korpusna distocija kao lokali- zovana ili generalizovana inkoordinacija. Krajnja posledica istmičko-cervikalne distocije je razvijanje kontrakcionog prstena – drkulamog trajnog spazma – iznad unutrašnjeg ušća, širine nešto manje od poprečne šake, iznad fetalne glavice, u predelu vrata fetusa. Ovaj retrahovani deo donjeg segmenta kao kapa se navlači na prednjačeći deo ploda, usko naleže na njega i ne dozvoljava dalje napredovanje porođaja ni spuštanje prednjačećeg dela uz razvoj fetalne ugroženosti.
Lečenje
Lečenje bi trebalo započeti već na početku spazmodičnog porođaja. Kompleks strah-spazam- bol trebalo bi prekinuti i to: strah psihofizičkom pripremom za porođaj i anksi- oliticima, spazam spazmoanalgeticima, a bol analgeticima ili anestezijom. U prvoj fazi Sikeleovog sindroma lek izbora je benzodi- azepam, koji prekida centralno, u limbičkoj zoni mozga, ciklus strah-spazam-bol. Pored toga on deluje i kao muskulotropni spazmolitik izazivajući lokalno relaksaciju glatke muskulature i sniženje tonusa. Davanjem benzodiazepama, u pojedinačnoj dozi od 5-10 mg per os ili intra- muskularno porodilja se smiri, a kontrakcije nor- malizuju, postaju pravilnije. U ovoj fazi porođaja nikako ne bi trebalo prokidati vodenjak. U drugoj fazi dominira bol, pa je tada najbolje davati kombinaciju anksiolitika i spazmoanalgetika (benzodiazepama 10 mg i petidina lOOmg) intramusku- larno. Ovi lekovi lako prelaze hemohorijalnu membranu i mogu da se akumuliraju u fetusu i da dovedu do depresije CNS-a i disanja. Zato su maksimalne doze petidina 200 mg, a benzodiazepama do 30 mg. Ako analgetičko delovanje petidina nije dovoljno, epiduralna anestezija često može rešiti porodilju bola i normalizovati nepravilnu, invertnu ili inkoordiniranu uterusnu aktivnost. U trećoj fazi, do koje ne bi ni smelo doči, po pravilu se razvija fetalna ugroženost zbog hipoksije i addoze, pa bi porođaj trebalo dovršiti u interesu deteta zavisno od akušerskih uslova. Fetalna ugroženost kod spazmodičnog porođaja nastaje kao posledica iregularne aktivnosti i hipertonusa uterusa, što onemogućava relaksadju uterusa i dobro punjenje i oksigenaciju inter- viloznog prostora.
Ako kontrakdje jako oslabe, indikovana je veoma oprezna primena oksitodnske infuzije,
koju bi trebalo započeti s minimalnim dozama od 4 milijedinice u minutu. Davanje prostaglandina je kontraindikovano.
Na kraju ponovimo da je kod svakog zastoja neophodno ponovo proceniti da li je porođaj uopšte započeo i u kojoj je fazi (a), da ne postoji ranije neprepoznata cefalopdvina disproporcija (b), da li postoji anomalija stava ploda (c) i kakve su kontrakdje, odnosno koji je oblik funkdo- nalne distocije u pitanju (d). Takođe podvucimo da kod svakog produženog porođaja i trudnica i plod zahtevaju posebnu pažnju i nadzor. Indikovana je rehidradja pacijentkinje trajnim infuzijama rastvora elektrolita i glukoze, prevencija infekdje, što se postiže izbegavanjem čestih vaginalnih pregleda i davanjem antibiotika u slučaju preteče ili manifestne infekcije (ubrzan puls, povišeni temperatura, leukocitoza). Fetalni nadzor podrazumeva kontinuiranu kardiotoko- grafiju, a po potrebi i i pH-metriju.
