Šta je infarkt miokarda (srčani udar)?
Srčani udar (infarkt miokarda) nastaje zbog smanjene, ili poremećene cirkulacije krvi kroz koronarne arterije koje hrane srčani mišić kiseonikom i hranjivim materijama koje posledično dovode do smanjenog priliva krvi u srčani mišić, zbog čega u ograničenom delu, mišićne srčane ćelije odumiru i dolazi do propadanja srčanog mišića. Kod infarkta dominira začepljenje, ili suženje lumena koronarnih arterija različitog stepena.
Srce više ne može normalno da koristi materije iz krvi što može imati za posledicu trenutni prestanak rada srca. Najčešće nastaje zbog zbog začepljenja koronarnih arterija krvnim ugruškom zbog oštećenja aterosklerotskim plakovima.
Drugi uzroci mogu biti krvarenje u aterosklerotskim plakovima, tromboembolija iz unutrašnjosti srca, a nekad i jak udarac u grudnu kost.
Razvoj infarkta nosi opasnost od iznenadne smrti zbog srčanog zastoja. Najveći rizik je u prvim satima od nastanka infarkta.
Ako bolesnik preživi infarkt, u pogođenom području mišića, razvija se ishemija, zatim infarkt i nekroza, koju kasnije nadomesti ožiljak.
Kod muškaraca do 55. godine, srčani udar češći, dok se do 75. godine ta razlika smanjuje 2,5 puta. Nakon 75. godine, od srčanog udara češće obolijevaju žene.
Koji su simptomi i znaci infarkta miokarda?
Srčani udar se razvija u toku par sati, najčešće tokom 4-6 sati.
Najveća oštećenja srčanog mišića nastaju unutar prvog sata od smanjenja, ili prestanka protoka kroz koronarne arterije, tako da je pravovremena dijagnoza od suštinske važnosti.
Potrebno je što pre uspostaviti normalan protok krvi kroz koronarne arterije kako bi se smanjila daljnja oštećenja i odumiranje ćelija srčanog mišića, pa je veoma važno na vreme postaviti dijagnozu ovog stanja.
Simptomi srčanog udara su
- bol u sredini grudnog koša koji traje duže od nekoliko minuta i širi se preko grudnog koša, može se širiti u levo rame, ruke, vrat i donji vilicu
- bol ima karakter stezanja, ili težine
- bol traje preko 20 minuta
- bol ne prestaje mirovanjem, ili uzimanjem nitroglicerina pod jezik
- bol se može širiti na područje trbuha i leđa
- otežano disanje (dispneja) i osećaj nedostatka vazduha dominiraju kliničkom slikom
- osećaj nagle slabosti, mučnina
- nagon na povraćanje se najčešće javlja kod bolesnika sa infarktom koji zahvata donju stranu srca
- naglo zamračenje vida, vrtoglavica i gubitak svesti
- obično je prisutno znojenje (hladan znoj), bledilo, palpitacije, anksioznost (strah od smrti)
- bol može biti atipičan i po mestu i po karakteru, može biti lociran na gornjem delu abdomena
Bitno je napomenuti da simptomi mogu i izostati i da bol ne mora biti vodeći simptom.
Znak upozorenja može biti i ponavljajući bol u grudima koji se javlja u naporu i popušta nakon odmora. Kod 20% bolesnika javlja se infarkt bez bola, što se najčešće susreće kod dijabetičara.
Postoji i takozvani «tihi infarkt miokarda», kada pacijenti ne znaju da su ga preležali, a postoje znaci oštećenja na standardnom EKG snimku.
Kako se postavlja dijagnoza infarkta miokarda?
Anamneza sa kliničkom slikom je dovoljna da se posumnja na infarkt miokarda.
Zlatni standard u postavljanju dijagnoze je EKG (elektrokardiogram) snimak srčane aktivnosti na kom se vide tipićne promene,
Postoje i laboratorijski testovi koji pomažu postavljanje dijagnoze (vrše se analize specifičnih enzima troponina i kreatin kinaze čije su vrednosti veće kod infarkta).
Kako se leči infarkt miokarda?
Bolesnik mora strogo da miruje i najbolje je smestiti ga u polusedeći položaj.
Ne dozvoliti bolesniku sa sumnjom na infarkt miokarda hodanje, ili bilo kakav fizički napor.
Ukoliko bolesnik boluje od angine pectoris, treba da uzme svoju uobičajenu terapiju (nitroglicerin).
Ukoliko bolesnik ne boluje od angine pectoris, tableta Aspirina, ili Andola od 100 mg može da smanji smrtnost od infarkta u velikoj meri.
Lečenje infarkta miokarda je isključivo u bolničkim uslovima od strane tima lekara, specijalista kardiologije.
Tek nakon smirivanja tegoba, oporavka stanja i odredjenog perioda vremena, dolazi ui obzir i hirurška intervencija i PTA (perkutana transluminalna angioplastika) koja se radi kateterom kroz arteriju na nozi, najčešće. Hirurška intervencija podrazumeva bajpas operaciju koja je u domenu lekara specijaliste kardiohirurgije.
