Kako je gradjena dojka i kako se razvija?
Dojke predstavljaju najveće žlezde koje pripadaju koži. To su, u suštini, modifikovane znojne žlezde. Tkivo dojke postoji i kod muškaraca i kod žena.
Tkivo dojke se razvija na kraju prvog meseca embionalnog razvoja, a kod žena pod uticajem polnih hormona svoj razvoj nastavlja i tokom perioda adolescencije, počev od 11. godine života (u najvećem broju slučajeva) kako bi kasnije preuzelo svoju osnovnu funkciju, dojenja.
Kod muškaraca, dojke su rudimentiranađe (zaostale u razvoju) i ne pokazuju uticaj na dejstvo hormona. Na rodjenju, i kod dečaka, i kod devojčica, bradavice su slabo formirane i često uvučene, a kasnije se formiraju umnožavanjem okolnog vezivnog tkiva i izdižu se.
Dojke su parni organi smešteni na prednjoj strani grudnog koša, u prostoru izmedju drugog i sedmog rebra, a sa strane dosežu gotovo do pazušne jame. Tkivo dojke je pokriveno kožom koja sa donje strane pravi žleb, a u centru dojke se nalazi bradavica sa areolom dojke koja predstavlja završetak mlečnih kanalića unutar dojke.
Žlezdano tkivo dojke se sastoji od 20ak režnjeva spojenih vezivnim tkivom, a u prostoru izmedju svih struktura se nalazi masno tkivo u vidu jastučeta.
Koje su kongenitalne deformacije dojke?
Urodjene deformacija dojke su različite i variraju od blagih do veoma teških, udruženih sa brojnim deformacijama grudnog koša koje imaju funcionalni, estetski i psihiološki uticaj na pacijenta. Ove deformacije se mogu videti u bilo kom životnom dobu, a veoma često se zapažaju i tokom rodjenja, pa stvaraju brigu kod roditelja.
U principu, sve anomalije dojke koje se javljaju na rodjenju mogu se svrstati u dve kategorije – nerazvijenost, ili odsustvo odredjenih struktura i prekomerna razvijenosti, ili veći broj odredjenih struktura.
Politelija (prekobrojne bradavice) se nešto češće javljaju kod muškaraca nego kod osoba ženskog pola i u opštoj populaciji se javljaju kod oko 5% ljudi, ali najčešće ostaju neprepoznate i nedijagnostikovane, jer pacijenti misle da je u pitanju mladež, ili neka druga promena na koži. Politelija pokazuje u rasnu promenljivost (u japanskoj populaciji je češća kod žena, a kod bele populacije kod muškaraca). Takodje, kod politelije, postoji povezanost sa nekim anomalijama bubrega poput cisti na bubrezima, agenezije bubrega, ali i pojave adenokarcinoma tokom života, pa su potrebne redovne kontrolni pregledi u smislu ultrazvuka trbuha i analiza urina.
Polimastija (više dojki) se javljaju nešto redje u odnosu na prekobrojne bradavice. Postoje razni oblici prekomernih dojki, ali su najčešće bradavica i areola odsutni. Ove strukture se javljaju na liniji mleka koja se prostire od dojki, sve do pubičnog regiona i u najvećem broju slučajeva nalaze se upravo na grudnom regionu i u pazušnoj jami.
Polimastija i politelija imaju genetsku predispoziciju, a tokom normalnih hormonskih promena u menstrualnom ciklusu, i ove strukture reaguju, pa može doći do pojave bola i neprijatnosti. Takodje, moguća je maligna transformacija ovih struktura. Polimastija i politelija se hirurški koriguju i u domenu su plastično-rekonstruktivnog hirurga i preporučuje se rano odstranjivanje kako zbog izbegavanja uticaja hormona tokom adolescencije, tako i zbog emotivnog doživljaja mladih ljudi.
Amastia (nedostatak dojke) je najteži oblik koji se karakteriše nedostatkom žlezdanim struktura, bradavice i areole, a hipoplazija (nerazvijenost) predstavlja blaži oblik koji se karakteriše manjom, zaostalom dojkom i promenom njenog oblika i javlja se nešto češće od prethodne mane. Aplazija dojke se može naći kod Polandovog sindroma zajedno sa brojnim drugim abnormalnostima. Ove mane se leče hirurški i preporučuje se da se završi razvoj druge dojke, kako bi se izbeglo postojanje postoperativne asimetrije, što može ostaviti emocionalne posledice na mlade osobe.
