Šta je mekonijalni ileus?
Mekonijum se supstanca koja se nalazi u crevima novorodjenčeta i koja se sastoji od žučnih kiselina, žučnih soli, ostataka ćelija creva, lanugo dlačica, sluzi i vode. Mekonijum je, za razliku od obične stolice, veoma viskozna supstanca, poput katrana. Mekonijum se najčešće izbacuje iz creva oko šest sati nakon rodjenja, a u potpunosti se izbacuje za nekoliko dana kada stolice novorodjenčeta poprima žućkastu boju.
Ukoliko je mekonijum veoma gust i suv, dolazi do njegovog slepljivanja za zid creva i pojave opstrukcije, odnosno nespodobnosti creva da progura bilo kakav sadržaj kroz lumen.
Mekonijalni ileus predstavlja najčešći uzrok crevne opstrukcije novorodjenčadi i često je prvi znak cistične fibroze (javlja se kod oko 10-20% pacijenata sa cističnom fibrozom). Cistična fibroza je bolest sa genetskom predispozicijom koja se prenosi autozomno-recesivno i karakteriše se hroničnom bolešću pluća i insuficijencijom egzokrinih žlezda (žlezde sa spoljašnjim lučenjem).
Kod mekonijalnog ileusa, dolazi do lepljenja mekonijuma za zid srednjeg dela ileuma (tankog creva) što prouzrokuje dilataciju (širenje) proksimalno, zadebljavanje zida creva i mogućnost razvoja komplikacija poput atrezija, infarkcija, perforacije creva sa izlivanjem crevnog sadržaja u trbušnu duplju i pojavom peritonitisa, sve do pojave sepse i smrtnog ishoda.
Kako se manifestuje mekonijalni ileus?
Najčešće dolazi do razvoja znakova i simptoma tokom prvih 24-48h nakon rodjenja i to su
- prva stolica (mekonijum) izostaje duže od 48h
- trbuh deteta je distendiran (nadut)
- trbuh je veoma često trvrd
- dete može da povraća sadržaj boje zlata
- kod odmakle opstrukcije sadržaj je često zelen
- dete je često uznemireno i plače
- prilikom rektalnog pregleda, primećuje se prazan rektum sa malo sluzi
- nekada se vijuge creva mogu napipati preko trbušnog zida
- mogu postojati znaci šoknog stanja (bledilo kože, ubrzan rad srca, gubitak svesti i slabija reakcija na draži)
Kako se postavlja dijagnoza mekonijalnog ileusa?
Dijagnoza mekonijalnog ileusa se postavlja na osnovu tipične kliničke slike sa izostankom prve stolice.
Od dopunskinh analiza se najčešće prvo načini redgenski snimak trbuha novorodjenčeta koji pokazuje aerične nivoe (tipične mehuriće gasa) i uvećane vijuge creva.
Kontrastno snimanje debelog creva barijumom (irigografija) pokazuje mali i prazan kolon (debelo crevo). Kod velikog broja slučajeva, postoji opasnost od nastanka komplikacija po tipu perforacije creva sa izlivanjem sadržaja, prilikom irigografije.
Ultrazvučni snimak trbuha nije od velike pomoći prilikom postavljanja dijagnoze, ali se rutinski izvodi.
Kako se leči mekonijalni ileus?
Lečenje se obično započinje irigografijom sa gastrografinom koja omogućava olakšano pražnjenje creva i razmekšavanje mekonijuma, ali se mora biti veoma oprezan, jer irigografija može da pogorša trenutno stanje zbog nastanka perforacija creva. Irigografija je apsolutno kontraindikovana kod komplikovanih ileusa.
Moguće je da klizme acetilcisteina, fiziološkog rastvora, polisorbata pomognu u evakuaciji mekonijuma tako što ga razmekšavaju i olakšavaju izbcivanje.
Ukoliko konzervativno lečenje ne urodi plodom, mora se pribeći hirurškom lečenju koje podrazumeva otvaranje creva i evakuaciju sadržaja. Kod komplikovanih slučajeva, kreira se ileostoma koja se zatvara nakon 10ak dana, kada se uspostavi normalan rad creva.
Prognoza bolesti zavisi kako od komplikacija koje su nastupile, tako i od prirode osnovne bolesti.
