Šta je potkovičasti bubreg (ren arcuatus)?
Potkovičasti bubreg predstavlja kongenitalnu malformaciju (urodjenu manu) bubrega pri kojoj bubrezi nemaju normalan pasuljast oblik, nego se spajaju medjusobno svojim donjim polovima i formiraju jednu strukturu oblika potkovice.
Veoma se često javlja i najčešća je urodjena mana koja zahvata bubrege.
Tačan uzrok nastanka nije u potpunosti poznat, mada se navodi genetska predispozicija, jer su poznati slučajevi potkovičastog bubrega unutar porodica i kod blizanaca. Može se javiti kod odredjenih poremećaja broja hromozoma, poput trizomije hromozoma 21 (Daunov sindrom), trizomije hromozoma 18 (Edvardsov sindrom) i kod Tarnerovog sindroma. Iako ečsto ne postoje simptomi kod potkovičastog bubrega, veća je verovatnoća razvoja kamena u bubregu (kalkuloze), hidronefroze, infekcija i razvijanja odredjenih tumora.
Statistički podaci pokazuju da se potkovičasti bubrezi javljaju otprilike na svakih 500 novorodjenčadi, ali je realan broj možda i veći, jer veliki broj ovih pacijenata nema nikakve simptome tokom života, pa ne znaju da imaju ovu malformaciju. Takodje, dva puta češće se javlja kod osoba muškog pola, nego kod osoba ženskog pola.
Koje su manifestacije potkovičastog bubrega?
- potkovičasti bubreg u većini slučajeva ne daje nikakve simptome i pacijenti ni ne znaju da imaju ovu malformaciju
- kod svakog trećeg pacijenta može doći do razvoja urinarne opstrukcije u maloj karlici i razvoja hidronefroze i urinarnih infekcija, kao i razvijanja kamena u bubregu
- simptomi urinarne infekcije, kamena u bubregu i urinarne staze koji se češće javljaju kod ove malformacije su isti kao i kod normalno gradjenih bubrega
- kod pacijenata sa postkovičastim bubregom moguće je javljanje odredjenih tumora tokom života poput Wilmsovog tumora, karcinoma, karcinoid tumora…
- nešto češće se kod potkovičastog bubrega mogu naći udružene anomalije poput hipospadije, nespuštenih testisa (kriptorhizam), dupliikacije uretera i duplirani uterus kod osoba ženskog pola
Kako se postavlja dijagnoza potkovičastog bubrega?
Kao što je napomenuto, potkovičasti bubreg najčešće ne daje nikakve simptome i pacijenti potpuno slučajno saznaju da imaju ovu malformaciju prilikom utrazvučnog pregleda zbog drugih oboljenja, ili stanja.
Ultrazvučni pregled trbuha je najčešće dovoljan za postavljanje dijagnoze, a skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca se redje koriste.
Intravenska urografija i scintigrafija se znatno redje koriste u postavljanju dijagnoze ove malformacije.
Laoratorijska ispitivanja urina treba načiniti zbog povećanog rizika od urinarnih infekcija, kao i odredjivanje perametara funkcije bubrega iz krvi (urea i kreatinin).
Kako se leči potkovičasti bubreg?
Lečenje obuhvata saniranje komplikacija. Kod postojanja urinarnih infekcija oridniraju se antibiotici. Kod prisustva kamena u bubregu, dolazi u pobzir hemijska, ili utrazvučna litotripsija (razbijanje kamena u bubregu), ili endoskopskom litotrakcijom.
Kod urinarne staze i opstrukcije uretera, kao i prisustva tumora dolazi u obzir hirurško lečenje koje je u domenu urologa.
Postojanje potkovičastog bubreg može da komplikuje neke druge intervencije poput operacije abdominalne aorte, ali ne sprečava transplantaciju bubrega i ovi pacijenti mogu biti donori organa.
