Šta je sindrom gornjeg torakalnog otvora?
Sindrom gornjeg torakalnog otvora predstavlja skup simptoma koji nastaju zbog kompresije (pritiska) u prostoru izmedju prvog rebra i iza ključne kosti. U ovom prostoru se nalaze neurovaskularne strukture (podključna arterija, podključna vena i brahijalni nerni pleksus).
Sindrom torakalne aperture se javlja na svakih 500 ljudi, što je veoma često, a žene nešto češće boluju od muškaraca. Najčešće, simptomi se javljaju kod ljudi srednjeg životnog doba, ali često se prvi simptomi javljaju kod dece prilikom ulaska u adolescenciju.
Veoma čest uzrok sindroma gornjeg torakalnog otvora predstavlja prekobrojno vratno rebro. Normalno, ljudi imaju 12 pari rebara, a prekobrojno rebro polazi sa poslednjeg vratnog pršljena i može načiniti kompresiju na gore pomenute strukture. Takodje, uzrok sindroma gornjeg torakalnog otvora mogu da budu prekobrojni mišići, ožiljci od prethodnih operacija, zapaljenja i povreda (prelom klučne kosti). Često se javlja kod ljudi koji se bave poslovima sa rukama koji podrazumevaju ponavljajuće radnje, poput dizača tegova, plivača, odbojkaša, sekretarica i radnika u kancelarijama… Sindrom gornjeg torakalnog otvora može davati simptome u mirovanju, ili samo prilikom fizičke aktivnosti.
Koji su simptomi i znaci sindroma gornjeg torakalnog otvora?
U najvećem broju slučajeva postoje neurološki simptomi poput
- bolova u unutrašnjem delu nadlaktice, podlaktice i šake (bol može biti oštar, paleći i probadajući), mada bolovi mogu zahvatiti čitavu ruku
- trnjenje, češće noću koje budi pacijenta
- slabost u rukama
- fenomen da prsti pobele nakon izlaganja hladnoći
Vaskularni simptomi (porekla krvnih sudova) su
- otoci na rukama
- plavičasta prebojenost kože ruku i prstiju, naročito nakon fizičke aktivnosti
- bledilo kože
- hladnoća na rukama
- mogu postojati prepunjene vene ruku sa jedne, ili druge strane
- postoji razlika u jačini pulsa, i u visini krvnog pritiska sa leve i desne strane
Kako se postavlja dijagnoza sindroma gornje torakalne aperture?
Anamneza sa kliničkom slikom može da pomogne u postavljanju dijagnoze sindroma gornjeg torakalnog otvora.
Provokativni testovi (Adsonov test koji podrazumeva napipavanje pulsa prilikom podizanja ruke, ali i drugi provokativni testovi koji su u domenu vaskularnog hirurga, ili neurologa) mogu da pomognu, ali nisu sto posto tačni.
Laboratorijski testovi nisu specifični i mogu se načiniti da bi se isključile druge bolesti.
Rendgenski snimak vrata može da otkrije prekobrojno vratno rebro, bolesti pluća, prelome ključne kosti…
Dopler ultrazvučni pregled može pokazati poremećaj u protoku krvi, a kontrastna invazivna snimanja krvnih sudova mogu da pokažu mesta suženja, ili prekida normalnog toka krvi u krvnim sudovima.
Elektromioneurografija (EMG) može da pokaže promene u sprovodjenju brzine nervnih nadražaja sa leve i desne strane.
Komplikovanija snimanja, poput skenera i magnetne rezonance mogu se načiniti da bi se potvrdila dijagnoza, ali i u preoperativnoj pripremi pacijenta.
Kako se leči sindrom gornjeg torakalnog otvora?
Terapija sindroma gorenjeg torakalnog otvora može biti konzervativna i podrazumeva istezanja, masaže, fizikalnu terapiju i ordiniranje terapije (najčešće se daju kortikosteroidi u cilju smanjivanja eventualnog zapaljenskog procesa, a od skoro se primenjuje i botoks u cilju smanjivanja napetosti mišića.
Na žalost, oko 15 % pacijenata koji su lečeni konzervativno mora da bude podvrgnuto hirurškom lečenju ukoliko simptomi opstaju.
Operativno lečenje podrazumeva uklanjanje prekobrojnog vratnog rebra, ili fibroznih struktura, parcijalno isecanje odredjenih vratnih mišića. Na žalost, odredjeni broj pacijenata koji su operativno lečeni imaju recidive (ponovo se javljaju simptomi).
