Šta je spina bifida occulta?
Spinda bifida predstavlja najčešću kongenitalnu anomaliju (urodjenu manu) kičmene moždine i centralnog nervnog sistema uopšte i predstavlja rascep kičmene moždine. Sam naziv bifida sugeriše da postoje dva dela kičmene moždine, odnosno jedan koji se nije formirao kako treba. U pitanju je defekt neuralne cevi koji se javlja tokom embrionalnog razvoja deteta (javljaju se izmedju 17og i 30og dana embrionalnog razvoja).
Spina bifida se može naći bilo gde na kičmenoj moždini, ali se najčešće javlja na lumabalnoj kičmi (krsni region). Postoji više oblika spine bifide, poput cistične spine bifide, okultne, dijastematomijelije, siringomijelocele, mijelodisplazije, dizrafije, Arnold-Chiary deformiteta, kraniorahishize…
Deca osoba sa defektima neuralne cevi imaju veći rizik da razviju neku od navedenih kongenitalnih malformacija. Dokazan je i manjak folne kiseline tokom trudnoće, kao značajan faktor u nastanku defekata neurale cevi, pa se folna kiselina obavezno uzima u vidu suplemenata tokom trudnoće. Uticaj pojedinih lekova (u lečenju epilepsije, dijabetesa), droga, toksina, alkohola se dovodi u vezu sa nastanakom spine bifide. Takodje, postoje geografska odstupanja u javljanju spine bifide (u Irskoj i Velsu, spina bifida se javlja na svakih 350 novorodjenčadi).
Statistički podaci pokazuju da se spina bifida javlja na svakih 1000 novorodjenčadi u opštoj populaciji.. Postoje podaci koji govore da se spina bifida češće javlja kod osoba ženskog pola.
Kako se manifestuje spina bifida occulta?
Spina bifida occulta predstavlja najblaži oblik ove urodjene mane. Kod nje postoji nepotpuno spajanje kičmeih pršljenova, ali je defekt toliko mali da kičmena moždina ne može da prodje kroz njega.
Najčešće postoji
- promena boje kože iznad pogodjenog regiona u smislu tamnije prebojene kože, ali je moguća pojava i slabije prebojene kože
- pojačana maljavost
- tumori porekla masnog tkiva
- tumori porekla krvnih sudova (hemangiomi)
U najvećem broju slučajeva, spina bifida occulta ne prouzrokuje nikakve simptome i ljudi ni ne znaju da imaju ovu manu. Pojedini statistički podaci govore da svaka deseta osoba ima odredjeni oblik ove malformacije.
Veoma retko, pacijenti se mogu žaliti na
- bolove u ledjima
- smetnje prilikom mokrenja
- smetnje prilikom pražnjenja creva i nemogućnost zadržavanja stolice i mokraće
- poremećaj motorike
- pormećeja senzibiliteta
Do dijagnoze se najčešće dolazi slučajno, prilikom rendgenskih snimaka ovog dela kičmenog stuba zbog nespecifičnih simptoma.
Kako se postavlja dijagnoza spine bifide occulte?
Kao što je već napomenuto, najveći broj pacijenata nema simptome i do dijagnoze se dolazi sasvim slučajno prilikom rendgenskog snimka kičmenog stuba.
U dijagnozi se može načiniti i skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca koji daju detaljniju sliku same promene.
Mijelografija (snimanje kičmenog kanala uz pomoć kontrasta) se koristi nešto redje.
Tokom perioda trudnoće, ispituje se nivo AFP (alfa feto protein) kod majke čije povišene vrednosti mogu ukazati na postojanje defekata neuralne cevi.
Takodje, radi se i ultrazvučno ispitivanje koje daje sliku promene, mada kod spine bifide occulte, promene mogu biti diskretne i jedva vidljive.
Kod prenatalno utvrdjene spine bifide, savetuje se i genetsko testiranje, jer je njeno prisustvo često povezano sa nekim hromozomskim poremećajima.
Kako se leči spina bifida occulta?
Okultna spina bifida najčešće ne zahteva nikakvo lečenje.
Medjutim, ako postoje simptomi od strane nervnog sistema, po tipu nervnih ispada, slabosti, poremećaja motorike i senzibiliteta indikovano je neurohirurško lečenje koje podrazumeva laminektomiju i oslobadjanje korenova nerava. Prognoza nakon lečenje je obično dobra.
