Šta je tetanus vnovorodjenčeta?

Tetanus prestavlja infektivno oboljenje koje prouzrokuje Clostridium tetani, sporogena, anaerobna, gram pozitivna bakterija. Spore navedene bakterije se mogu naći u zemlji, na koži, u crevima čoveka, ali im je prirodni rezervoar probavni trakt domaćih životinja preko koga dospevaju u zemljište.

Kada spore tetenusnog bacila dospeju u ranu (naročito u anaerobnu ranu koja predstavlja ubodne i duboke rane) dolazi do razvoja bacila i produkcije njegovih toksina (tetanospazmin i tetanolizin) koji prouzrokuje da dodje do mišićnih spazama koji su najveća karakteristika infekcije tetanusom.

Postoje četiri glavna oblika tetanusa lokalni, generalizovani, cefalički i tetanus novorodjenčeta. Lokalni tetanus se karakteriše samo rzgrčenošću mišića u blizini povrede. Cefalički oblik se karakteriše pojavom mišićnih spazama nakon povreda glave, ili zapaljenja srednjeg uha. Generalizovani oblik je najozbiljniji i životno ugrožavajući, jer zahvata velike mišićne grupe i može da naruši disanje, kao i da prouzrokuje pucanje tetiva, kao i frakture. Tetanus novorodjenčeta se javlja kod presecanja pupčane vrpce nesterilnim hirurškim instrumentim (makazama, srpom, nožem) i veoma je ozbiljna infekcija koja može imati lošu prognozu. Čest je u ruralnim sredinama i ranije se češće javljao nego u današnje vrreme.

Statistički podaci pokazuju da se infekcija tetanusom javlja otprilike na milion ljudi godišnje u svetu, bez rasne i polne predilekcije. Od kada u kalendaru obavezne imunizacije postoji i vakcina protiv tetanusa, infekcije su znatno redje, ali se ipak mogu javiti.

Kako se manifestuje tetanus novorodjenčadi?

Tetanus novorođenčeta se javlja nakon sedam dana od rodjenja, a prvi znak bolesti je pojava otežanog sisanja (dete odbija dojku) zbog trizmusa (grč muskulature vilice koji se ispoljava otežanim otvaranjem vilice).

Kasnije dolazi do pojave spazama velikih mišićnih grupa na ledjima, grudnom košu, trbuhu, licu. Grčevi mogu biti tonički (dugotrajni) i dete zauzima, položaj kao da pravi most (opistotonus) i redje klonički (naizmenično kontrahovanje i opuštanje mišića).

U kasnijoj fazi dolazi do razvoja povišenog pritiska i tahikardije koji se smenjuju sa sniženim pritiskom i bradikardijom.

Povišena telesna temperatura se ne javlja, mada može biti prisutna.

Najozbiljnija komplikacija kod infekcije tetanusom je ugroženost disanja (respiratorna insuficijencija) zbog nemogućnosti pokretanja mišića koji učestvuju u disanju.

Kako se postavlja dijagnoza tetanusa novorodjenčeta?

Dijagnoza tetanusa novorodjenčeta se postavlja se isključivo osnovu kliničke slike sa objektivnim pregledom.

Laboratorijske analize mogu da pokažu znake infekcije (povećanje leukocita, povećanje sedimentacije eritrocita, povećanje CRP), ali su nespecifične, poput lumbalne punkcije.

Ne postoje testovi putem kojih se izoluje uzročnik tetanusa iz krvi.

Kako se leči tetanus novorodjenčeta?

Ordiniranje antibiotika metronidazola smanjuje broj bakterija, ali ne utiče na toksin koji je oslobodjen u organizam.

Ranije se koristio penicilin, ali nije više lek prvog izbora, zbog teoretski povećanog rizika od pogoršanja spazama.

Obavezno je ordiniranje anti-tetanospazmičnog imunoglobulina. Protiv mišićnig grčeva mogu se davati benzodijazepini, a kod težih slučajeva i mišićni relaksanti. Ne treba zaboraviti i analgetike, jer pacijenti osećaju bol prilikom mišićnih spazama. Potrebna je i visokokalorijska ishrana putem nazogastrične sonde, jer povećana mišićna aktivnost troši veliku količinu kalorija.

Problemi sa disanjem se rešavaju na odeljenju intezivne nege i dolazi u obzir intubacija sa mehaničkom ventilacijom.