Šta je traheomalacija?
Traheomalacija predstavlja malformaciju koja se javlja na traheji (dušniku) i karakteriše se kolapsom tokom normalnog procesa disanja. Može se naći kao kongenitalna malformacija (urodjena mana) u kojoj dolazi do greške u razvoju hrskavice dušnika, a može se naći i kod opstruktivnih poremećaja kod struktura koje gutraju dušnik spolja, ili ga u vidu prstena obuhvataju (promene u medijastinumu, abnormalni krvni sudovi…). Takodje, može nastati kao posledica zapaljenskog procesa u dušniku koji uništava normalno tkivo.
Urodjena traheomalacija, koja se nalazi kod dece na rodjenju, ili par dana nakon rodjenja, naziva se tip I. Traheomalacija koja je povezana sa pritiskom dušnika spolja se naziva tip II, a traheomalacija koja je povezana sa zapaljenskim procesima se naziva tip III. Nije u potpunosti jasno zašto se javlja urodjeni tip traheomalacije.
Ne postoje statistički podaci koji pokazuju koliko je broj slučajeva traheomalacije kod odojčadi i dece, ali ova vrsta se javlja veoma često, u odnosu na ostale tipove. Ne postoji rasna i polna predilekcija za njen nastanak, a najčešće se javlja u uzrastu do dve godine.
Kako se manifestuje traheomalacija?
Osnovni problem kod traheomalacije je što, prilikom normalnog procesa disanja, dolazi do kolapsa ovog disajnog puta.
Ukoliko se traheomalacija nalazi u vratnom regionu do kolapsa dolazi tokom procesa izdisaja, a ukoliko se traheomalacija nalazi u grudnom košiu, do njenog kolapsa dolazi prilikom udisaja i tada se čuje vizing (pištanje i zviždanje pri disanju).
Najčešći simptomi i znaci traheomalacije se javljaju u prvih 4-6 nedelja i to su
- vizing (zvuk pištanja koji se javlja prilikom disanja)
- dete izgelda zadovoljno i pored vizinga
- najčešće nema poremećaja vitalnih parametara (saturacija tkiva i krvi kiseonikom, ritam disanja, srčana frekvencija)
- ne postoji zaostajanje u rastu i razvoju
- retko dolazi do rekurentnih pneumonija (zapaljenja pluća) zbog zadržavanja sekreta
Kako se postavlja dijagnoza traheomalacije?
Anamneza sa kliničkom slikom i objektivnim pregledom nije dovoljna za postavljanje tačne dijagnoze, ali moe da pomogne da se postavi sumnja na ovo stanje.
Rendgenski snima vrata i grudnog koša u realnom vremenu (fluorskopija) omogućava postavljanje dijagnoze.
Skener (kompjuterizovana tomografija ) i nuklearna magnetna rezonanca nisu dobri za postavljanje dijagnoze, zato što se dijametar traheje menja tokom disanja, pa nalaz može izgledati potpuno normalno, mada se nekada mogu videti strukture koji pritiskaju, ili obuhvataju traheju.
Metoda zlatnog izbora u dijagnostikovanju traheomalacije je bronhoskopija (snimanje unutrašnjosti disajnih puteva posebnom sondom sa kamerom).
Često se radi test znojenja kako bi se isključila cistična fibroza koja može u svom početku da daje slične simptome.
Mogu se načiniti spirometrija (pregled funkcije pluća i odredjivanje efektivnim volumena u plućima) i rezultati pokazuju da postoji opstrukcija protoka vazduha.
Kako se leči traheomalacija?
Kada se postavi dijagnoza traheomalacije, najefektivnije je samo praćenje stanja, jer u velikom broju slučajeva, dolazi do oporavka do treće godine života, kako se disajni putevi razvijaju.
Bronhodilattori ne pomažu kod traheomalacije i nekada mogu da pogoršaju stanje, a upotreba kortikosteroida dolazi u obzir prilikom akutnih infekcija respiratornog trakta sa terapijskom, ili profilaktičkom primenom antibiotika.
Ukoliko postoje ponovljene upale pluća, dolazi u obzir hirurško lečenje koje podrazumeva plasiranje traheostome koja daje potporu traheji i omogućava normalan rast i razvoj. Takodje, dolazi u obzir i hirurško odstranjivanje struktura koje traheju pritiskaju, ili obuhvataju.
