Šta je urodjena stenoza grkljana (larinksa)?
Urodjena stenoza grkljana predstavlja kongenitalnu manu koja se karakteriše suženim lumenom grkljana (larinksa). Najčešće, do nastanka ove mane dolazi zbog greške tokom embrionalnog razvoja, u prvih deset nedelja razvoja.
Do nastanka suženja lumena grkljana može doći u predelu glasnih žica, ispod njih (supraglotisno), ili ispod njih (subglotisno). Ova suženja mogu da nastanu zbog poremećaja u razvoju hrskavičavih tkiva, ili poremećaja u razvoju mekih tkiva i stvaranja membrana. Takodje, stenoza grkljana se može javiti i stečeno, nakon preležanih bolesti sa zapaljenjem, nakon povreda i prilikom instrumentacije u ovoj regiji (produžena intubacija koja traje duže od deset dana).
Uzrok nastanka urodjenih stenoza nije poznat, postoje prepostavke o dejstvu odredjenih faktora sredine, ali ovi navodi nisu u potpunosti ispitani.
Statistički podaci o broju dece sa urodjenom stenozom grkljana ne postoje, jer veliki broj ovih pacijenata tokom života nema nikakve smetnje, pa ni ne zna da ima ovu malformaciju.
Kako se manifestuje urodjena stenoza grkljana (larinksa)?
Kliničke manifestacija zavise od uzrasta u kom se javljaju i od stepena suženja lumena grkljana.
Najčešći simptom je stridor koji se opisuje kao lavež psa, a nastaja zbog turbulentnog toka vazduha kroz suženi prostor. Stridor se naročito javlja prilikom inspirijuma (udisanja), ali se može javiti i prilikom ekspirijuma (izdisaja).
Kod odojčadi, mogu se javiti usporen rast i razvoj zbog problema sa ishranom, usled otežanog disanja.
Moguća je pojava otežanog disanja (dispneja) sa pojavom hipoksije (smanjenje nivoa kiseonika u krvi) i pojavom plavičasto prebojene kože. Takodje, može se javiti i ubrzano disanje (tahipneja).
Pogoršanje svih simptoma nastupa prilikom infekcija gornjih respiratornih puteva, kada dolazi do nakupljanja sekreta koji dodatno kompromituje disanje sa već prisutnim otokom tkiva.
Kod dece, plač je veoma slab, gotovo jedva čujan.
Kako se postavlja dijagnoza urodjene stenoze grkljana (larinksa)?
Dijagnoza stenoze grkljana se ne može postaviti samo na osnovu kliničke slike sa objektivnim pregledom.
Rendgenski snimak regiona vrata može u odredjenim slučajevima da pokaže abnormalne strukture grkljana.
Fluoroskopija omogućava da se proceni stepen protoka vazduha pri udisaju i izdisaju. Uvek je preporučljivo načiniti endoskopski pregled (posmatranje unutrašnjosti grkljana posebnom sondom sa kameronm) budnog pacijenta kako bi se procenila funkcija glasnih žica. Takodje, ova metoda omogućava eventualno uzimanje isečka tkiva za histopatološku analizu.
Skener (kompjuterizovana tomografija) i nuklearna magnetna rezonanca su obično dovoljni da se postavi tačna dijagnoza, kao i da se uvtrdi stepen i dužina suženja u larinksu.
Kako se leči urodjena stenoza grkljana (larinksa)?
Kod pogoršanja postojećih simptoma, naročito tokom infekcija, poželjno je ordinirati inhalacione kortikosteroide koji daju značajno poboljšanje uz davanje antibiotika kod bakterijskih infekcija.
Kod postojanja membranskih stenoza, može se načiniti liziranje membrana prilikom endoskopskog pregleda. Takodje, manje stenoze mogu dobro odreagovati na balon dilataciju. Ne treba zaboraviti govornu rehabilitaciju dece sa promenama na larinksu, naročito nakon intervencija.
Kod dužih lezija, balon dilatacija ne daje dobre rezultate i potrebno je hirurško lečenje koje je u domenu otorinolaringologa. Prognoza zavisi od stepena i mesta na kome se suženje nalazi.
