Otalgija (bol u uhu) je jedan od najčešćih simptoma u pedijatrijskoj praksi. Iako su infekcije srednjeg uha glavni uzrok, retko i druga stanja dovode do bola u uhu (strana tela, lokalna povreda ili bol u temporomandi- bularnom zgbbu). Otitis media je najčešća infekcija koju pedijatar sreće u ambulantnom radu. Klasifikuje se u četiri kategorije: Akutni otitis (AOM) sa ili bez efuzija, otitis media sa efuzijum (OME), rekurentni AOM i hroni- čni OM sa efuzijama. Od značaja je razlikovanje ovih entiteta zato što se manifestacije i njihovo lečenje razlikuju.

Prevalencia OM u detinjstvu je od 15 do 20% sa najčešćim ispoljavanjem _ od 6 meseci do navršene treće godine života. Oboljenje se češće javlja kod muškog pola. Faktori rizika koji utiču na skbnost za OM su; porodična predispozicija; nizak socioekonomski status; boravak u predškolskim ustano­vama; pasivna izfoženost duvanskom dimu; rascep nepca ili druge kranio- facijalne anomalije. Najčešće ispoljavanje OM je tokom zimskih meseci i u rano proleće kada su i najčešće virusne infekcije gornjih disajnih puteva.

Najznačajniji faktor u patogenezi AOM je abnormalna funkcija Eustahijeve tube. Direktan prodor bakterija iz nazofarinksa preko Eustahijeve tube može dovesti do AOM. Hematogeno širenje infekcije je drugi način nastanka AOM, češći kod novorođenčadi i mlađe dece. Atopijska konstitucija ili disfunkcija trepljastog epitela su dodatni faktori predispozicije za AOM.

Najčešći uzročnici AOM su Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Moraxella catarrhalis. Respiratorni virusi su uzrok u oko 25% epizoda OM. Glavna uloga Eustahijeve tube je pravilna ventilacija srednjeg uha, a njena disfunkcija dovodi do razvoja negativnog pritiska u srednjem uhu i stvaranja eksudata. Smanjeni klirens eksudata pogoduje razvoju infekcije. Opstrukcija tube može biti funkcionalna [sekundarno usled kolapsa Eustahijeve tube) ili mehanička. Funkcionalna opstrukcija ili kolaps se uobičajeno dešava kod odojčadi i mlađe dece. Tuba je manje hrskavičava i otuda manje čvrstine nego kod odraslih osoba. Takođe, funk­cija m. tensor veli palatini je manje efikasna kod mlađe dece. Unutrašnja mehanička opstrukcija tube se dešava kao rezultat inflamacije kao posledica infekcije gornjih disajnih puteva ili alergijske reakcije, a spoljnu mehaničku opstrukciju može izazvati uvećanje adenoida.

Oko 25% dece sa otitisom ima povišenu temperaturu. Udruženi simp­tomi uključuju znake infekcije gornjih disajnih puteva, kašalj, povraćanje, dijareju i nespecifične tegobe kao što su snižen apetit ili iritabilnost. Perforacija bubne opne sa evakuacijom purulentnog sadržaja se pojavlju­je u 3 do 5% slučajeva.

Dijagnoza OM se postavlja na osnovu otoskopskog pregleda. U akut­nom OM, bubna opna je puna ili nabubrela, hiperemična, zamućena i ima ograničenu mobilnost, a svetbsni refleks je deformisan ili odsutan. U slu­čajevima perzistentnog ili hroničnog OM znaci inflamacije su obično odsu­tni, a bubna opna može da bude uvučena sa ograničenom mobilnošću. Timpanometrija je korisna u dijagnostici efuzije. Kod hroničnog OME može doći do oštećenja sluha i govora.

Timpanocenteza je metoda kojom se potvrđuje prisustvo eksudata u srednjem uhu i otkrivanje mikroorganizma odgovornog za infekciju. Indikacije za timpanocentezu ili miringotomiju su teški oblici AOM sa neodgovarajućim odgovorom na antimikrobnu terapiju, AOM udružen sa mastoiditisom ili meningitisom, AOM novorođenčadi ili imunodeficijent- nih bolesnika.

Antibiotska terapija akutnog OM sprovodi se 10 dana. Posle započinja­nja lečenja odgovarajućim antibiotikom, unutar 48 do 72 časa, očekuje se poboljšanje opšteg stanja i bkalnog nalaza. Analgetici i antipiretici se ordiniraju ako je bol značajno izražen ili ako je dete febrilno. Antihistaminici, dekongestanti ili steroidi nisu pokazali efikasnost u u lečenju OM sa efuzi- jama. U tabeli 6. su prikazane preporuke Američke akademije za pedijatri­ju za lečenje OM, osim kod novorođenčadi i mlađe odojčadi kod koje je ini­cijalno indikovana pareneteralna terapija.